De nieuwe orde van zaken 1609-1625
- Gepubliceerd in Geschiedenis
- Lees 672 keer
De overwinnaars moesten nu een nieuwe politieke en kerkelijke orde scheppen.
De nieuwe kerkelijke orde kwam in 1618 tot stand met de synode van Dordrecht, ze veroordeelde de remonstranten (die later wel een erkende eigen kerkgenootschap vormden). De nieuwe machthebbers wilden net als hun voorgangers niet dat de kerk een eigen koers zou gaan varen, los van de overheid. Het verschil met vroeger lag erin dat de nu in de staat een partij aan het roer stond die het vertrouwen van de kerk genoot. Die partij accepteerde de overwinning van de calvinisten op de libertijnen, de tegenstelling bleef echter bestaan onder de namen rekkelijken en preciezen.
Ook op vlak van de buitenlandse politiek zien we in 1619 een heroriëntatie maar dit heeft tot niets geleid. Maurits werd altijd gesteund door Engeland maar juist met de Engelsen ontbrak een belangen gemeenschap, zoals die wel met Frankrijk had bestaan. De Republiek wilde steun geven aan de protestantse vorsten in Duitsland maar Engeland was niet voldoende geïntreseerd in continentale conflicten. Bovendien waren er ook een reeks economische verschilpunten.
Één daarvan was Indië. De Verenigde Oost-Indische Compagnie was opgericht in 1602, ze moest de risico's van reizen naar Azië zoveel mogelijk beperken. De VOC werd geleid vanuit de Republiek door de heren XVII, de centrale directie in Amsterdam. Een gouverneur-generaal kreeg de leiding over de Indische vestigingen van de compagnie.
Het VOC was een handelsonderneming en wenste dit te blijven. Macht en geweld werd ingezet om Aziatische vorsten en kooplieden overeenkomsten aan te gaan of afspraken na te komen. Ook Spanje of Portugal en de officiele bondgenoot Engeland moesten het vaak ontgelden.
Toen de republiek in 1621 de oorlog met Spanje terug opnam was Engeland dan ook niet bereid de kosten mee te dragen. Een succes was de hervating van de oorlog niet, Maurits was veel van zijn aanhangers verloren. Het huis van Oranje zou pas na zijn dood in 1625 opnieuw een symbool van nationale eenheid kunnen worden.
