Item gefilterd op datum: december 2012

Sigmund Freud (1856-1939): Vanwege antisemitisme kon hij niet alles studeren wat hij

wilde. Hij koos voor een studie medicijnen. Hij werkte 5 maanden in de psychiatrische

kliniek van Theoror Meynert (1833-1892), waar Freud zijn eerste hysterische patiënten

zag.

Een casus (Anna O Pappenheim.) van zijn collega Josef Breuer (1859-1936) zorgde voor Freud’s interesse in hysterie. Breuer noemde het vrijlaten van de emotionele spanning

catharsis, een term die Aristoteles voor het eerst gebruikte. Na catharsis, voelde

Pappenheim zich kalm en vrolijk, Breuer noemde het de ‘talking cure’.

Hij studeerde hysterie en hypnose onder Jean-Martin Charcot (1825-1893), een

‘neurologist’. Het woord hysteria is afkomstig van het Griekse woord voor baarmoeder,

hysteron. Sommigen vonden daarom dat mannelijke hysterie onmogelijk was. Freud

vond echter casussen van mannelijke hysterie en de theorie werd verworpen.

1886: Freud richtte een privé medische praktijk op in Wenen met als specialiteit de

behandeling van hysterie. Eerst gebruikte hij conventionele behandelingen, maar toen dit

niet effectief bleek te zijn, richtte hij zich tot hypnose. Hij kwam erachter dat onder

hypnose, veel angsten gerelateerd zijn aan gebeurtenissen uit de kindertijd. Hij werd

minder enthousiast over hypnose, o.a. omdat niet elke patiënt gehypnotiseerd kon

worden. Freud concludeerde dat zijn relatie met elke patiënt belangrijker was dan de

technieken die hij gebruikte. Hij wilde deze relatie verbeteren en de patiënten

aanmoedigen om over hun herinneringen te praten zonder hypnose.

Freud begon zijn patiënten te instrueren om te proberen gebeurtenissen te herinneren

die geassocieerd zijn met de eerste opkomst v/d hysterische symptomen. In een vrije

associatie werden patiënten gevraagd alles te beschrijven wat in hen opkwam. Dit

noemde hij eerst Breur’s methode, toen psychische analyse en vervolgens

psychoanalyse. Breur geloofde dat de cruciale factor voor een succesvolle behandeling

van hysterie, was om “catharsis” te produceren. De patiënt beschrijft de symptomen en

de therapeut luistert. Freud vond de relatie tussen patiënt en therapeut het belangrijkste.

Freud beschrijft het proces van het projecteren van emoties en beelden van vorige

relaties op de therapeut als “transference”, en de therapeut’s reactie als

“countertransference”.

Freud kwam tot de

theorie dat hysterische en obsessieve neuroses het resultaat waren uit onbewuste

herinneringen van seksueel genot en prikkelingen in de kinderjaren. Hysterie is ’t gevolg

v/e preseksuele seksuele schok. Hij kwam tot de “seduction theory”. Verleidingen van

ouders, vooral door vaders naar hun dochters, kwam steeds meer centraal te staan in

deze theorie. De kritiek kwam dat hysterische patiënten gemakkelijk te beïnvloeden zijn

door suggesties die Freud onbewust leverde. In 1897 gaf hij toe niet meer te geloven in

deze theorie. Hysterische symptomen zouden nu komen door fantasieën en niet door

echte gebeurtenissen. Hij herkende het Oedipus complex bij vrouwen.

Freud ontdekte dromen als een weg naar het onbewust. Hij onderscheidde de manifeste

inhoud van dromen (de gebeurtenissen, situaties, objecten en mensen waar we over

dromen) en de latente inhoud (de onderliggende betekenis van de manifeste droom

elementen). Voor Freud representeert de latente inhoud onderdrukte wensen en

verlangens

Aan het begin v/d 20ste eeuw ontwikkelde Freud zijn psychoseksuele theorie van

persoonlijkheidsontwikkeling. Hij geloofde dat elk individu een aantal fasen moest

doorstaan (oral, anal, phallic, latent, genital) met in elke fase een conflict tussen de

bevrediging van instincten en de grenzen v/d externe wereld. Als een kind niet genoeg

voldoening krijgt in een fase, is deze niet in staat om makkelijk naar de volgende

ontwikkelingsfase te gaan. Oedipus complex = tijdens de ‘phallic’ fase v/d ontwikkeling

v/e jongen, ervaart hij seksuele verlangens naar zijn moeder en vijandigheid tegenover

zijn vader. Elektra complex = de ervaring v/e meisje gedurende de ‘phallic’ fase. Freud

gaf de voorkeur aan de term castratie complex, omdat ze geloofde dat ze al gecastreerd

was, waarschijnlijk door haar moeder.

Freud dacht dat de geest uit 3 aparte structuren bestond:

- Id: volledig onbewust; bron van basis impulsen. Pleasure principle.

- Ego: probeert aan id’s wensen te voldoen, maar dan met de beperkingen van de

realiteit. Reality principle. Veel van ego is bewust.

- Superego: moraal, ethiek. Bewustzijn.

In een gezonde persoonlijkheid werken deze 3 samen in harmonie, vooral als ’t gevolg

v/e sterke ego. In hysterische of neurotische persoonlijkheid is dit niet zo.

In 1933 stond psychoanalyse bekend als een joodse wetenschap, die verbannen werd in

Duitsland. Nazi’s verbrandden publiekelijk alle boeken over psychoanalyse v/d Weense

bibliotheek.

Freud onderschatte het gevaar van de Nazi’s sterk.

Freud’s dochter Anna (1895-1982) was zijn meest loyale opvolger. Ze ontwikkelde bijv.

psychoanalytische technieken voor kinderen en methoden als speeltherapie

De term hypnose komt van braid die het in 1843 gebruikte. Hij

maakte een eind aan het debat over de rol van magnetisme en demonstreerde het

belang van fixatie en suggestie in het krijgen v/e trance.

Gebruikte hypnose (‘mesmerism’).

Elektronconvulsieve therapie, techniek in1938 voor het eerst toepasten bij schizofrenen. Later kwamen ze erachter dat het vooral effectief is bij depressie

Psychosurgery zijn vooral verantwoordelijk voor het wereldwijde gebruik van “psychosurgery” als behandeling. In 1936 voeren ze de eerste frontale lobotomie uit in de U.S. Uiteindelijk blijkt dat deze operaties niet effectief zijn.

Richtte in 1896 de eerste psychologische kliniek in de U.S.

op. Hij zag de behoefte voor psychologie, apart van psychiatrie, gewijd aan verzorgen en

behandelen van mentaal zieken. In 1907 stelde hij een nieuwe professie voor, namelijk

klinische psychologie, die onafhankelijk van medicijnen en educatie is.

Dorothea Lynde Dix (1802-1887): Toen ze vrouwelijke gevangenen lesgaf, kwam ze

erachter dat de gevangenen die mentaal ziek waren, behandeld werden als gewone

criminelen onder vreselijke omstandigheden. Ze streed voor verbeterde omstandigheden

van de zieken.

In 1796 richtte Tuke een Retreat for Persons Afflicted with Disorders of the Mind op, dicht

bij York. De Quakers deden de gelofte dat patiënten nooit vastgebonden zouden worden,

maar dat ze vrijheid, respect, vriendelijkheid, goed voedsel, recreatie, beweging,

medische behandeling, vriendelijke steun en religieuze instructie zouden krijgen. Het

York Retreat van Tuke was opzettelijk opgezet als een boerderij in plaats van een

gevangenis. Er waren geen tralies voor de ramen, en tuinen en boerderijdieren werden

onderhouden. Patiënten en medewerkers waren altijd ‘de familie’. Tuke werd 90 jaar en

zag dat zijn York Retreat een succes was en diende als een model voor andere instituten

voor huisvesting en zorg voor de mentaal zieken. Zowel zijn zoon als zijn kleinzoon

wijdden hun leven aan de York Retreat en het bestaat vandaag de dag nog steeds.

Pinel ging te werk op een voorzichtige en systematische manier. Beginnend in 1793 met

een klein aantal bewoners, observeerde hij nauwkeurig de effecten van het weghalen van

hun boeien. De eerste man die ontdaan werd van zijn boeien was een Engelse officier die

al 40 jaar in Bicêtre zat, een wrede en gewelddadige man die het hoofd van een bewaker

had ingeslagen met zijn kettingen. Pinel sprak zacht met hem, vroeg hem of hij wilde

beloven kalm te blijven en niemand te verwonden. De man ging hiermee akkoord en liep

nadat zijn boeien verwijderd waren naar de binnenplaats en staarde in extase naar de

lucht die hij al die jaren niet meer had gezien. Hij meed al het geweld en hielp mee met

het verzorgen van andere bewoners, en werd 2 jaar later vrij gelaten.

In 4 maanden tijd, liet Pinel de boeien van 53 bewoners wegnemen, en langzaam

veranderde hun gedrag en de atmosfeer in Bicêtre

1896: Klinische psychologie werd een onderdeel van psychologie

Als heksen/gekken niet werden vervolgd, werden mentaal zieken voor de 19e eeuw behandeld als

criminelen en opgesloten. In 1330 werd een klooster (St. Mary of Bethlehem) het eerste

instituut voor mentaal zieken in Engeland. De omstandigheden daar waren

verschrikkelijk. Tot aan de 20ste eeuw, dacht men dat physical illnesses werden

veroorzaakt door ongeregeldheden door ’t bloed. Daarom werd bloed verwijderd door

bloedzuigers of door snijden in aders. Benjamin Rush (1745-1813), de vader v/d

Amerikaanse psychiatrie, was een voorstander van “bloodletting”.