Item gefilterd op datum: december 2012

= Duidelijk signaal waaruit betrokkenen kunnen begrijpen dat interactie gesloten wordt of juist begint.
= Je sluit de buitenwereld buiten (=buiten de brackets) zodat je niet gestoord wordt

Denk aan de lichaamshouding!

Bv. Receptie
Bv. Schoolbel (= brackets in de tijd)

Gesprekken verlopen minder vloeiend en grammaticaal correct dan we geneigd zijn om aan te nemen.
 Voor de betrokkenen is dit niet storend, omdat ze zelf invullen wat onaf blijft.

In de conversatieanalytische benadering worden mechanismen en regels van gesprekken bloot gelegd.

Dit lijkt eerst triviaal, maar uiteindelijk gaat het om fundamenten van de sociale interacties, en dus van het sociale leven in het algemeen

Bv. Kijken naar betrokkene, even geluid maken om te laten zien dat je volgt/luistert, …  Telefoongesprekken: Als je niet af en toe geluid maakt wordt interactie
afgebroken.

= 2 soorten interacties

• Ongerichte interactie
  : vindt plaats wanneer mensen op een bepaalde plaats samen zijn en wederzijds bewust zijn van elkaars aanwezigheid, zonder tot een directe interactie over te gaan
  Bv. Wachtkamer, bushalte, feest, theater, …
   Individuen in aanwezigheid van anderen zijn, zelfs als ze niet met hen praten, onophoudelijk bezig met non-verbale communicatie.
   Ze houden rekening met elkaar, zonder dat er betrokkenheid aanwezig is.
  Bv. Als er in een park enkele banken staan, ga je niet meteen naast iemand zitten, maar zet je je op een andere bank

• Gerichte interactie
  : doet zich voor wanneer individuen zich uitdrukkelijk tot elkaar richten, dus directe aandacht schenken aan wat de anderen zeggen of doen.

ð Iedere interactie van individuen in een omgeving waar ook anderen aanwezig zijn, bestaat zowel uit gerichte als ongerichte interactie!

Een afgebakende eenheid van gerichte interactie = ontmoeting

Eén van de belangrijkste instrumenten die individuen gebruiken om de zeer fragiele interacties te beschermen tegen verstoringen, bestaat er in een zo goed mogelijke indruk te maken op anderen.

Denk aan: Dokter met tetoscoop eerder voor ‘de show’ dan voor gebruik, omdat dit typisch is voor een dokter (= net als acteur die attributen gebruikt om personage uit te beelden)

Individu beschikt over twee manieren om uitdrukking te geven van gevoelens, ideeën, verlangens, … kortom zichzelf:

• Verbale uitdrukkingsmiddelen die hij onder controle heeft
• Niet-verbale uitdrukkingsmiddelen die hij minder goed onder controle heeft

Tijdens interactie gaan betrokkenen er vanuit dat ze elkaar kunnen controleren op hun waarachtigheid.
 Ze kunnen namelijk de verbale uitingen toetsen aan de niet-verbale.

Volgens Goffman bestaat de samenleving grotendeels uit zulke ‘impression management’

Voorbeeld:

Iemand die beweert (=verbale uiting) geen schrik te hebben, terwijl zijn knieën knikken van schrik (=niet-verbale uiting) valt door de mand.

Ervin Goffman: Zijn wetenschappelijke methode leunt aan bij de antropologie

KERNIDEE

Theater opvatten als metafoor van het werkelijke leven.
 Mensen weten dat ze bekeken worden
 …

 Sociale leven kan ingedeeld worden in een voorplan en achterplan.

• Voorplan
  : sociale interacties die min of meer geformaliseerd verlopen, volgens gestileerde rollen

• Achterplan

: gebied waar deze interacties worden voorbereid

: mensen kunnen hier zich ontspannen, uiting geven aan gevoelens die ze in hun ‘front stage performance’ moeten onderdrukken
Bv. Dienster in restaurant, zeer vriendelijk tegen alle klanten, maar vanaf dat ze in de keuken komt kan ze luidkeels haar ongenoegen uiten over bijvoorbeeld een vervelende klant.
: het is de plaats waar mensen niets hoeven ‘op te houden’
: in zekere mate een verborgen sociaal leven

Enkele voorbeeldjes:

ü Ruziënde ouders
: slaapkamer = back stage
: woonkamer waar kinderen zijn = front stage

ü Gezinsleven
: slaapkamers, badkamers, wc’s, … = back stage
: woonkamer, keuken, … = front stage

ü Publieke leven
: huis in zijn geheel = back stage
: straat = front stage

ü School
: lerarenkamer = back stage
: klassen, speelplaatsen = front stage

ü Strandleven
: strandhokjes = back stage
: strand = front stage

ü Examensituatie
: bij professor je examen afleggen ( Zelfzeker willen voorkomen alsof je alles kent) = voorplan
: als je buiten komt en denkt wat was me dat = achterplan

Conclusie:
Bij back stages gaat het elke keer weer over plaatsen waar mensen zich minder hoeven te beheersen, zich niet zo formeel hoeven te gedragen, hun gevoelens de vrije loop kunnen laten of waar ze zich kunnen voorbereiden op een nieuwe ‘performance’ op het voorplan.

Studie van de ‘etnomethoden’
: Iedereen is er onophoudelijk mee bezig, meestal zonder het te weten.
: Om de betekenis van wat anderen zeggen in te schatten, zijn er heel wat
etnomethoden

Voorbeeld van ‘etnomethode’ is dat mensen al wat gezegd of gedaan wordt in een context situeren. Bijvoorbeeld:

A: Ik heb een zoon van veertien jaar.
B: Dat is geen probleem.
A: Ik heb ook een hond.
B: Oh, het spijt me.

Lijkt volslagen onzin, maar is het niet als je weet dat persoon A op zoek is
naar een appartement om te huren en persoon B een verhuurder is die geen
honden op zijn appartement toelaat.
Besluit: Goed deel van de betekenis moet worden afgeleid uit de context!!

Alledaagse conversatie is vaak onsamenhangend omdat mensen vaak een gemeenschappelijke kennis hebben waarop ze terugvallen.
 Je zag ook in het experiment dat de ouders probeerden terug te vallen op achtergrondkennis, hoe groter deze kennis, hoe minder afgewerkt de interacties worden.
= De gebruikte woorden hebben geen voor-eens-en-voorgoed vastgelegde betekenis

a) De sociale werkelijkheid wordt voortdurend, op ieder moment, tot stand gebracht en in stand gehouden door middel van pogingen om interacties in te stand te houden en voortdurend te ‘herstellen’ waar ze dreigen verbroken te worden

De betrokkenen zijn er zich meestal niet van bewust dat dit gebeurt

Op welke manier zorgen mensen om leven te kunnen ordenen?

• Door iets kapot te maken
  Door interacties te verbreken

è Hoe proberen mensen om te gaan met stoornissen om terug orde in leven te krijgen?

Want volgens Garfinkel:

Pas waar sociale interacties verstoord worden, was zijn uitgangspunt, ziet men hoe de betrokkenen koste wat het kost de verstoorde interacties trachten te herstellen. En men ziet welke mechanismen ze daarbij gebruiken.

Zijn experiment aan universiteit van Amerika:

Studenten die na 3 maand terug naar huis gaan, moeten zich als vreemde thuis gedragen. Als een bezoeker precies. Studenten moeten gedrag van ouders, broers/zussen goed in het oog houden.

 De ouders en familieleden waren helemaal van streek.
Ze wisten niet hoe ze het gedrag van ‘hun’ student moesten interpreteren.
Daardoor konden ze niet langer meer anticiperen op diens gedrag, en uiteindelijk
was er zelfs geen wisselwerking meer: de interactie brak gewoon af.

Het interessantste aan het experiment was hoe de familieleden poogden de
verstoorde interacties te herstellen:

1. Irritatie
2. Men vroeg om uitleg, verklaringen
3. Men ging zelf verklaringen geven, zelf voorspelling geven
   Bv. Gedaan met je lief, studies die niet goed gingen, zich niet goed voelen, ziek zijn, er is iets gebeurd
4. Als die verklaringen niet hielpen  Crisis!

De stelling van Garfinkel was, dat de manieren waarop de familieleden koste wat het kost probeerden om interactie in stand te houden, in feite in iedere interactie worden aangewend. Alleen kwamen ze door dit experiment beter aan het licht!

= Studie van de manieren waarover mensen beschikken om zelf eigen sociaal leven
te ordenen / in kaart te kunnen brengen.

= ‘etnoden’  ethnomethoden
 De methoden die ‘gewone mensen’ aanwenden om handeling en uitspraken
van anderen een betekenis te geven

ü Interactie bij dingen
= Actie – reactie
= Samenhang van twee lichamen
Bv. Botsbal

ü Interactie bij dieren
= Wisselwerking
Bv. Honden blaffen naar elkaar

ü Interactie bij mensen
= Vooruitlopen op reactie
= Anticiperen & interpreteren

Bv. Handeling begint bij persoon 1. De eerste persoon denkt al na over de handeling van persoon twee = “Samenhandeling”
Denk aan: Vragen hoe laat het is aan iemand…
Persoon 1: Hoe laat is het?
Persoon 2: Tien na ()
Persoon 1: OK (wist al dat de andere ging antwoorden)

Interpretatie: is complex & kwetsbaar omdat deze werken rond symbolen
: deze symbolen zijn vaak minder duidelijk

De samenleving wordt voortdurend gemaakt in de ontelbare interacties waaruit ze bestaat.
Je zou kunnen zeggen dat de maatschappij ieder moment in het leven wordt geroepen en in stand gehouden. Maar, dat “in standhouden” is niet altijd even gemakkelijk. (Het aankopen, in standhouden en ordenen van interacties, zie volgende paragraaf)
(Gelukkig) verlopen de meeste interacties routineus, en nemen we eraan deel zonder veel na te denken en zonder veel moeite.
 Komt doordat we normaal gesproken terugvallen op overgeleverde rollen en instituties die in de loop van de tijd zijn ontstaan en het interacteren vergemakkelijken

We hebben te maken met een paradox!
Algemeen heb je de sociale orde. Tegelijkertijd bestaat samenleving uit interacties. Manier waar is zeer onzeker (Bv. we verstaan elkaar fout). Interacties bestaan uit voortdurende interpretaties en re-interpretaties.
Samenleving (= complex geheel) hangt samen door interacties (= vluchtig en instabiel geheel)

ð De regelmatigheid in de wereld is dus gebaseerd op vluchtige instabiele processen?!

| |

FUNDAMENTELE VRAAG IN SOCIOLOGIE
Hoe ontstaat sociale orde uit vluchtige, instabiele interacties?

• Hoe in stand houden?
• Hoe aangeknoopt?

ANTWOORD bestaat uit:

¶ De ethomethodologie (H. Garfinkel)
 Onderzoekselement = banale, simpele dingen in complexe taal

¶ De dramaturgie (E. Goffman)
 Toegankelijker
 Vertaald in het Nederlands

¶ Proxemics (E. Hall)

¶ Rolanalyse (door veel onderzoekers opgeschreven)