Item gefilterd op datum: december 2012

Er bestaan 2 types van leiderschap…

• Instrumenteel
  : zien groep als instrument
  : “Hoe zit het met de teamgeest, hoe zit het met de resultaten?”
• Expressief
  : zien groep als geheel, niet met oog op winst maar eerder interne processen van de oproepen

Vroeger: Man instrumenteel leider van het gezin

Vrouw expressief leidster van het gezin

Groepsconformiteit
: als lid van groep heb je neiging je te onderwerpen aan wat de groep van je verwacht

: maar soms voel je je verstikt door groepsconformiteit

Bij een vereniging is het intrinsieke doel dat je samenkomt om prettigheid, bij de organisatie staat het doel centraal.

• Onpersoonlijke, zakelijke interacties
• Specifieke doeleinden
• Ontworpen ( Bv. Vriendschappen weet je niet hoe die tot stand zijn
  gekomen)

Organisatie

: grote vereniging van mensen die met elkaar in hoofdzaak onpersoonlijke interacties onderhouden om specifieke doeleinden te bereiken.

: groepering met heel expliciet duidelijk doel, en de verschillende functies binnen de groep zijn helder vastgelegd.
Bv. Ondernemingen, scholen, culturele organisaties, vakbonden, mutualiteiten, media, …

Zijn vaak belangrijk omdat we in de moderne maatschappijen veel meer afhankelijk zijn van elkaar dan ooit voorheen. Daarvoor zorgen die organisaties.

 In pre-industriële maatschappijen voorzagen familie, buren of gemeenschap voor
de meeste behoeften.

Vaak bij zeer formele organisaties heb je een reglementering!

Je hebt geen diepgaande contacten maar wel veel contacten waardoor je in verbinding staat met verdere contacten, waardoor je verre mogelijkheden kan bereiken

 Positieve kant: Je kan een gemakkelijk flexibel veranderlijk leven leiden.
‘Optionele wereld’ (vele opties)
 Negatieve kant: Nooit geborgen

Vaststelling:

Indien je deze netwerkanalyse zou nagaan bij de personen die deze individu contacteert, dan zou je inzien dat deze mensen dezelfde interacties hebben, en deze kennen.

Typisch gemeinschaftlich!
: intensieve sociale interacties

Nadeel
: Wat als je je niet goed voelt en in deze gesloten gemeinschaft?
: In gesloten gemeinschaft wordt alles gecontroleerd

= Moeilijk om hieraan te ontsnappen!

Open gesellschaftsnetwerk

Vaststelling:

Hierbij heb je een hele waaier van interacties,… voor je het weet zit je via via in een ander continent.

= typologie van Ferdinand Toennies (of Tönnies)

Ferdinand Tönnies onderscheidde twee fundamentele vormen van interactiepatronen (bijgevolg ook twee groepen):

• Gemeinschaft
  : groep waarin relaties tussen de mensen direct, diepgaand en alomvattend zijn
  : zij bestaan grotendeels uit ‘primaire groepen’
  Bv. Gezin, jager-verzamelaar
• Gesellschaft
  : groep waarbij de relaties tussen de mensen voornamelijk indirect en oppervlakkig zijn en slechts een deel van de leefsfeer der betrokkenen met elkaar verbinden.
  : relaties vaak op grond van contracten ; interactie nauwgezet vastgelegd
  Bv. Zakelijke relaties

De termen worden meestal tegenover elkaar uitgesteld, om de verschillen tussen groepen te laten uitkomen, of om maatschappelijke ontwikkelingen te karakteriseren.

• Zo wordt de moderne maatschappij gekenmerkt door een verschuiving van Gemeinschaftliche naar Gesellschaftliche interactiepatronen.

De verschillen tussen sociale verhoudingen kan schematisch voorgesteld worden volgens de netwerkanalyse, respectievelijk als open en als gesloten netwerk.

Netwerkanalyse
= interactiepatronen waarin individu gevangen zit

ü Primaire groep
: groepen waarvan de interacties betrekking hebben op de gehele persoon, waar de betrokkenen elkaar benaderen in een intieme sfeer.
Bv. Gezin
 Interacties in deze groepen vragen een grote emotionele betrokkenheid
 Primair, omdat ze de eerste groepen zijn waarmee we in aanraking
komen en waar we onze eerste sociale ervaringen opdoen (Bij gezin)

= van fundamenteel belang voor de vorming van onze sociale persoonlijkheid

ü Secundaire groep

: een aantal mensen die met elkaar op regelmatige basis interacteren, relatie is grotendeels onpersoonlijk, men heeft geen intieme banden en men komt normaal gezien enkel samen met het oog op specifieke doeleinden
Bv. Hobbyclub

 Komen pas later
 Zijn minder alomvattend
Bv. Lid sportclub, werknemer, … Je bent dit nooit ten voll

Soorten van sociale verbanden

(1) Sociale interactie
: Is het proces van wisselwerking tussen personen die in hun handelen op
elkaar anticiperen en reageren

(2) Sociale verhouding

: patroon van samenhangende interacties

(3) Sociale groep

: aantal mensen die met elkaar interageren op een regelmatige basis.
: interacties waarin een regelmaat in zit, maken dat de interactiedeelnemers een onderscheiden sociale entiteit gaan vormen met een eigen sociale identiteit.

: leden van een groep hebben ten aanzien van elkaar bepaalde gedragsverwachtingen die zijn niet hebben ten aanzien van niet-leden.

: groepen verschillen sterk in omvang
(intieme verenigingen zoals een gezin  grote collectiviteiten zoals vakbonden)

(4) Aggregaten
: zijn verzamelingen van mensen die zich op eenzelfde moment in eenzelfde ruimte bevinden, zonder dat er tussen hen een bepaalde band bestaat.
Bv. Passagiers die staan te wachten op hun vliegtuig, publiek in bioscoop
: Volgens Goffman houden deze mensen ongerichte interacties met elkaar
 Het kan natuurlijk zijn dat er binnen aggregaten een aantal
(kleinere) groepen voorkomen.
Bv. Gezinnen die wacht in de hal van de luchthaven

(5) Sociale categorie
: verzameling van mensen die eenzelfde kenmerk hebben.
: deze mensen hoeven niet met elkaar te interacteren of op eenzelfde plaats te zijn; ze hoeven zelfs geen belang te hechten aan het kenmerk dat ze gemeen hebben.
Bv. Leeftijd, eenzelfde beroep, eenzelfde inkomensniveau

Ziek zijn = dubbele contingentie

Je lichaam laat het afweten, maar de sociale controle nog niet.
 Aan de ziekte zijn ook sociale aspecten verbonden!
Hoe dient men zich tegenover een zieke te gedragen, en hoe dient de zieke zich
te gedragen?

De ziekerol geeft een houvast aan beide interactors:

 Een houvast aan de gezonden
: ze weten nu wat ze al of niet van de zieke mogen verwachten

 Een houvast aan de zieke
: hij weet nu hoe hij zich kan en mag gedragen, welke recht en plichten hij heeft.

Parsons was de eerste die het gedrag van zieken heeft geïnterpreteerd als rolgedrag. Hij omschreef de inhoud van de rol van de zieke als volgt:

a) Zieken worden ontslagen van sociale verantwoordelijkheden
 Worden vrijgesteld van hun normale rolverplichtingen

 Om misbruik te voorkomen van dit recht, moet de uitoefening van dit recht formeel gewettigd worden door anderen. (Meestal dokter)

b) Van zieken verwacht men dat zij niet voor zichzelf kunnen zorgen.
 Recht op verzorging
 Zieke moet geen schuldgevoelens hebben

c) Zieke moet ziek-zijn als onwenselijk ervaren
 Hij is verplicht voor beter te willen worden
 Recht op verzorging en vrijstelling enkel geldig als hij beter wil worden en met anderen meewerkt om dit doel te bereiken

d) De zieke heeft de plicht om bekwame en bevoegde hulp in te roepen en met de deskundige mee te werken.
 Je moet je laten verzorgen zoals samenleving je oplegt
Bv. ziekenhuis

Besluit: Sociologisch gezien is ‘ziek zijn’ een rol