Sue Savage-Rumbaugh en Duane Rumbaugh

leerden Matata, een vrouwtjesbonobo, symbolen voor woorden in te drukken. Ze vorderde langzaam, maar haar jong Kanzi leerde veel door het zien van de pogingen van zijn moeder. Toen hij 5½ jaar was kende hij ongeveer 150 Engelse woorden en kon reageren op complexe, onbekende opdrachten. Zijn taalbegrip was vergelijkbaar met een kind van 2½ jaar.

Kanzi en zijn jongere zus Mulika begrepen meer taal dan ze konden produceren. Soms probeerden ze te spreken, maar meestal communiceerden ze door symbolen op hun bord in te drukken. Hun taalgebruik verschilde essentiëel van andere schimpansees:

Ze gebruikten de symbolen om dingen te benoemen of te beschrijven, zelfs wanneer hen niets gevraagd werd.

Ze gebruikten ook begrippen die ze niet zagen. (interne representatie)

Soms gebruikten ze de symbolen om te beschrijven wat er een tijdje geleden gebeurd was.

Ze konden zelf nieuwe, creatieve vragen samenstellen.

Waarom hebben deze apen zoveel taal geleerd; ligt het aan de soort of aan het feit dat ze er al zo jong mee geconfronteerd werden of heeft de manier van leren (in dit geval door imitatie en observatie) invloed.

Ook dolfijnen reageren correct op nieuwe combinaties van oude woorden, maar alleen als het resultaat zinvol is. De experimenten met dolfijnen gaven de dolfijnen geen gelegenheid taal te produceren.

Spectaculaire resultaten waren er bij Alex, een Afrikaanse grijze papagaai. Irene Pepperberg was de eerste die beweerde dat parkieten de zin van geluiden kunnen leren. In een stimulerende omgeving leerde ze Alex veel verschillende woorden in combinatie met specifieke voorwerpen. Bij het aanleren gebruikte ze geen voedsel als beloning. Pepperberg omschreef het taalgebruik van Alex als language-like. Toch heeft Alex meer vorderingen gemaakt dan we verwachten van een nonprimate. We moeten ons dus afvragen wat voor een soort hersenontwikkeling nodig is voor taal.

Wat kunnen we leren van niet-menselijke taalvaardigheden:

a. We krijgen inzicht in de manier waarop we taal kunnen leren aan iemand die niet gemakkelijk leert.

b. We leren iets over hoe speciaal een mens wel- of niet is; onze taal is weliswaar veel verder ontwikkeld, maar stoelt op een aanleg, die ook bij andere soorten aanwezig is.

c. Deze studies tonen aan hoe moeilijk taal te definiëren is.