Perspectieven op gezondheid

Lekentheorieën gezondheid – ziekte
Onderzoek van Bauman
● Hoe iemand het begrip gezondheid verklaart hangt samen met de eigen gezondheidstoestand

- Populatie ernstig zieken definieert gezondheid als:

-> Een overwegend gevoel van welzijn
-> De afwezigheid van symptomen
-> Handelingen waartoe een persoon in staat is

- Gezonde personen definiëren gezondheid als gezondheidsgedrag
-> Gezond eten, voldoende beweging, niet roken,...
● Hoe iemand het begrip gezondheid verklaart hangt samen met de leeftijd

- Ouderen definiëren gezondheid als melding van gezondheidsproblemen
- Jongeren definiëren gezondheid aan de hand van gezondheidsgedrag

Onderzoek van Blaxter

● Mensen kaarten diverse categorieën van gezondheid aan

- niet ziek (status) -> lichamelijke fitheid en vitaliteit
- bezitting -> psychosociaal welzijn, sterk zijn, snel genezen
- gedrag -> functie > goed voor jezelf zorgen, bewegen, gezond eten,...

-> De 3 dimensies van gezondheid (in de Westerse cultuur)
-> Gezondheid is meer dan iets lichamelijks, ook het psychosociaal welzijn maakt deel uit van gezondheid

De subjectieve beoordeling van gezondheid
● Gaat meestal via vergelijking met andere. De referentiegroep zijn mensen met ofwel een betere ofwel een slechtere gezondheid,
meestal van dezelfde leeftijdscategorie en SE-status. Vb: “Voor mijn leeftijd ben ik nog heel fit”

-> Gezondheid is een relatieve staat van zijn

● Elke beroepengroep in de gezondheidszorg geeft een ander accent aan gezondheid. Vb:

Gezondheid volgens cardioloog >

Wanneer je geen hartkwalen hebt. Gezondheid volgens kinesist > wanneer je goed kan bewegen en geen last hebt van letsels

2.2 Definitie van gezondheid door WHO (1947)
● Iedereen heeft recht op een positieve situatie
● 1978 WHO: wereldwijde strategie voor gezondheid voor iedereen in 2000 (= Doel, helaas niet gelukt).
- Dit heeft geleid tot beleidsdocumenten over gezondheid in vele landen. Ook in Vlaanderen
heeft dit geleid tot de Vlaamse gezondheidsdoelstellingen.
- Heeft de relatie tussen gezondheid en gedrag duidelijk gemaakt aan de wereld

● De Vlaamse gezondheidsdoelstellingen (1998)
- Specifieke, meetbare, algemeen aanvaarde doelstellingen
- Met realisatietermijn
“Gezondheid is een toestand van volledig lichamelijk, geestelijk en
sociaal welzijn en niet alleen de afwezigheid van ziekte.”

- Met accenten binnen het preventief gezondheidsbeleid
- Gegroepeerd in : -> Infectieziekten en vaccinatie

• Borstkankeropsporing
• Tabak, alcohol en drugs
• Ongevallen in de privésfeer (Vb: valpreventie bij bejaarden)
• Voeding en beweging
• Depressie en zelfdoding

Crossculturele perspectieven op gezondheid

● Opvatting „normale gezondheid‟ verschilt van cultuur tot cultuur en is afhankelijk van het economische, politieke en culturele klimaat van het tijdperk.

Vb: - Zwangerschap: gemedicaliseerd in het Westen, in derde wereld niet een medisch maar
natuurlijk proces

- Kijk op gedragingen in functie van tijdperk; Vb: roken  vroeger stoer om ergens binnen een
sigaret op te steken

- Definitie „normaal-ziek‟ heeft consequenties; Vb: wanneer obesitas erkent als chronische
ziekte -> gaan terugbetaling voor behandeling vragen

- Westen: lichaam, geest en de ziel vaak apart benadert
Afrikaanse landen: integratie van de 3 elementen, met 1 geneesarts

Levensduur, ouder worden

● De kijk op gezondheid wordt ook bepaald door de leeftijd; Vb: kleuters zien ernstige ziekte als een straf

-> Hangt samen met ontwikkelingspsychologie: De beschrijving van het ziekteconcept doorheen diverse ontwikkelingsfase