Menu

Conclusie

We hebben de inkomensverdeling gemeten op verschillende manieren en zijn tot het besluit gekomen dat er in België nog steeds een grote inkomensongelijkheid is. Het gemiddelde bruto maandloon bedraagt momenteel ongeveer € 3000, maar de meeste Belgen verdienen minder dan dit gemiddelde. Daarnaast is er een kleine groep die over een zeer hoog bruto maandloon kan beschikken. Vandaar ook dat het gemiddelde Belgische maandloon vrij hoog ligt, de hogere lonen trekken het getal immers naar boven.

De scheve verdeling van het inkomen kunnen we gemakkelijk verklaren als we gaan kijken naar verschil in leeftijd, afkomst en geslacht, productiviteitsverschillen, vermogensbezit en zeldzame persoonsgebonden eigenschappen.

De overheid neemt maatregelen om de inkomens te herverdelen en zo de ongelijkheid te verminderen, zoals de sociale zekerheid en de inkomensbelasting. Veel mensen zijn hier blij mee, en anderen zijn iets minder blij omdat zij een groot deel van hun inkomen moeten afgeven.

Lees meer...

Herverdelende werking van de sociale zekerheid

Het stelsel van de sociale zekerheid zorgt voor een zekere mate van inkomensherverdeling. Deze herverdeling van het inkomen vindt vooral plaats tussen de actieven en degene die recht hebben op een uitkering.

Het sociale zekerheidssysteem zorgt voor zowel een verticale als horizontale herverdeling van het inkomen, terwijl de personenbelasting, die eerder al werd besproken, enkel een verticale herverdeling van het inkomen teweegbrengt. Bij de verticale herverdeling gaat het om de inkomensherverdeling tussen huishoudens of individuen in verschillende inkomensklassen, de zogenaamde herverdeling van rijk naar arm. Deze verticale herverdeling komt tot stand doordat mensen met een hoger inkomen meer bijdragen aan de RSZ moeten betalen, terwijl mensen met een lager inkomen meer uitkeringen ontvangen. Horizontale herverdeling daarentegen, is de herverdeling van het inkomen van het ene huishouden (of individu) naar een ander huishouden (of individu) binnen dezelfde inkomensklasse, bijvoorbeeld van gezonden naar zieken, van gezinnen zonder kinderen naar gezinnen met kinderen, van jongeren naar ouderen, etc.

We kunnen besluiten dat vooral het effect van de verticale herverdeling van het inkomen, teweeg gebracht door de sociale zekerheid, zeer belangrijk is. Lager inkomensgroepen (de uitkeringsgerechtigden) profiteren van dit stelsel, terwijl de bijdragen vooral betaald worden door de hogere inkomensgroepen (de werkenden). Wat ook wil betekenen dat mensen met een lager inkomen welvaart bij krijgen en mensen met een hoger inkomen een deel van hun welvaart moeten afstaan.

De herverdelende werking van de sociale zekerheid is grafisch zeer goed te zien, indien we een Lorenz-curve tekenen.

Curve nummer 1 geeft de verdeling van het inkomen voor de sociale zekerheidsbijdragen weer. Curve nummer 2 geeft de inkomensverdeling na de sociale zekerheidsbijdragen weer. Curve nummer 2 ligt zichtbaar dichter bij de 45°-lijn, die een gelijke verdeling van het inkomen weerspiegelt, waaruit we besluiten dat de inkomensongelijkheid kleiner is geworden na de sociale zekerheidsbijdragen.

Lees meer...

Wat is de sociale zekerheid?

De Belgische sociale zekerheid is gebaseerd op het principe van solidariteit. Hiermee bedoelen we solidariteit tussen:

- werkenden en werklozen
- jongeren en ouderen
- gezonden en zieken
- gezinnen met kinderen en gezinnen zonder kinderen

De sociale zekerheid bestaat uit zeven takken:

1.Ouderdoms- en overlevingspensioenen;
2.Werkloosheid;
3.Arbeidsongevallenverzekering;
4.Beroepsziektenverzekering;
5.Gezinsbijslag, bv. kinderbijslag
6.Ziekte- en invaliditeitsverzekering;
7.Jaarlijkse vakantie.

Verder is er nog de sociale bijstand, wat een uitbreiding is van de sociale bescherming voor personen die niet in één van de bovenstaande zeven takken terecht kunnen.

Onze sociale zekerheid heeft eigenlijk een dubbel doel. Enerzijds is er het verzekeringsprincipe, de sociale zekerheid wil de levensstandaard van iedere persoon waarborgen. Anderzijds is er het solidariteits- of herverdelingsprincipe, dat een minimuminkomen voor iedere persoon garandeert.

Dit alles wordt gerealiseerd doordat:
- werkende mensen bijdragen moeten betalen in verhouding tot hun loon.
- de financiering grotendeels gebeurt door de gemeenschap.
- de vakbonden, ziekenfondsen en werkgeversorganisaties samen beslissen over het systeem.

Lees meer...

Directe belastingen

Met directe belastingen bedoelt men de belastingen op het inkomen en het vermogen. De belastingen op het inkomen zijn progressief, omdat wie het meeste geld verdient ook de meeste belastingen betaalt.

In België kennen we een systeem van getrapte progressie. Dit betekent dat het belastbaar inkomen ingedeeld wordt in schijven. De eerste inkomensschijf is een belastingvrije schijf, de tweede inkomensschijf wordt belast aan het laagste marginaal tarief, de volgende inkomensschijf aan het volgende marginaal tarief enzovoort. Dit marginaal tarief bepaalt de bijkomende belasting die moet betaald worden op elke euro die je extra verdient en vertelt dus enkel iets over de belastingdruk op de laatste euro’s die je verdient. Om de belastingsdruk op het volledige inkomen te bepalen, moeten we het gemiddelde belastingpercentage berekenen.

Wanneer het belastbare inkomen niet groter is dan 23.900,00 euro, dan bedraagt de belastingvrije schijf 6.690,00 euro.

Deze belastingvrije schijf wordt verhoogd met 1.370,00 euro indien de belastingplichtige andersvalide is.

Als de belastingplichtige personen ten laste heeft, wordt de belastingvrije schijf verhoogd. Het bedrag hangt af van welke personen en hoeveel personen hij ten laste heeft.

- één kind: 1.370,00

- twee kinderen: 3.520,00

- drie kinderen: 7.880,00

- ...

Economen vinden dat een hoge marginale aanslagvoet de bereidheid van de bevolking om harder te werken afremt, omdat men op die manier een groot deel moet afstaan. De laatste decennia zijn wel een aantal belastinghervormingen doorgevoerd, waardoor de aanslagvoet op de hoogste schijf maximum 50 procent bedraagt.

Om duidelijker aan te tonen dat deze maatregel inkomensherverdelend werkt, hebben we enkelegrafieken gemaakt met de gegevens uit deze tabel.

In bovenstaande grafiek is duidelijk te zien dat mensen met een hoger inkomen, meer belastingen moeten betalen. Dat noemen we de progressieve inkomstenbelasting, eerder al uitgelegd.

In bovenstaande grafiek is te zien dat de directe inkomensbelasting een herverdelend effect heeft. Na belastingen is er nog steeds een verschil tussen het laagste en hoogste inkomen, maar de kloof is al minder groot.

Het progressieve systeem is niet van toepassing op kapitaalinkomsten in België, ze worden enkel onderworpen aan een roerende voorheffing van 15 procent.

Lees meer...

Oorzaken van inkomensongelijkheid

Dat inkomens in België, zoals in elk ander land, ongelijk verdeeld zijn, is normaal. Iedere persoon is immers verschillend. Sommige mensen hebben een hoog of laag IQ, hebben veel of weinig doorzettingsvermogen, zijn al dan niet sociaal vaardig, zijn creatief of net helemaal niet, hebben een sterk of eerder zwak karakter, etc. Deze persoonsgebonden eigenschappen zijn ongelijk verdeeld. Sommige persoonsgebonden eigenschappen hebben invloed op de job die iemand zal uitvoeren en dus onrechtstreeks ook op zijn/haar inkomen.

Een normale verdeling zou betekenen dat er weinig mensen zijn die over heel weinig inkomensvormende talenten beschikken, en analoog zijn er ook weinig mensen die over heel veel inkomensvormende talenten beschikken. Het grootste deel van de bevolking beschikt dus over een gemiddeld aantal inkomensvormende talenten.

De meest voorkomende inkomensverdeling is een scheve ongelijke inkomensverdeling (met scheefheid naar links), zie grafiek hierboven. Dit wil zeggen dat er meer mensen zijn die over weinig inkomensvormende eigenschappen beschikken dan mensen die over veel inkomensvormende eigenschappen beschikken.

Factoren die de scheefheid van de inkomensverdeling verklaren zijn:

Een verschil in afkomst, leeftijd en geslacht is een belangrijke factor die de inkomensongelijkheid kunnen verklaren. Vooral jonge mensen en vrouwen behoren tot de lagere inkomensklassen. Armoede blijkt ook vaak erfelijk te zijn. Iemand die in armoede opgroeit, heeft meer kans om later ook tot het arme deel van de bevolking te horen. Er is weinig of geen geld om te studeren, waardoor de kans op een goed betaalde job afneemt.

Productiviteitsverschillen kunnen tot inkomensverschillen leiden. Twee personen met dezelfde functie, maar in een verschillende sector, kunnen een verschillend inkomen hebben omdat de ene sector productiever is dan de andere. De sectoren met de hoogste lonen zijn meestal kapitaalintensief en daardoor ook productiever.

In België heeft slechts een kleine groep mensen een groot vermogen. Dit vermogen kan via beleggingen in roerende en onroerende goederen nog vergroot worden, waardoor de kloof tussen arm en rijk toeneemt.

In het bezit zijn van een zeldzame begaafdheid leidt meestal tot een hoog inkomen. De voorwaarde hierbij is wel dat er vraag is naar die zeldzame begaafdheid. Vb.: Er is weinig behoefte aan uitzonderlijke voetbalprestaties van vrouwen, maar wel aan die van mannen. Bijgevolg zullen mannen veel meer verdienen met hun voetbalcapaciteiten dan vrouwen.

België scoort op vlak van inkomensverdeling nog lang niet zo slecht in vergelijking met de rest van de wereld.

Algemeen kunnen we vaststellen dat:

- in liberale economieën de inkomensongelijkheid groter is.

- hoe meer overheidsinterventie er is, hoe evenwichtiger de inkomens verdeeld zijn.

Lees meer...

Evolutie doorheen de tijd

De afgelopen decennia heeft het beleid van de overheid de nadruk gelegd om meer mensen, zowel mannen als vrouwen, werk aan te bieden zodat ze over een eigen inkomen kunnen beschikken. Een eigen inkomen biedt mensen meer mogelijkheden qua persoonlijke ontwikkeling en zal zeker een invloed hebben in de maatschappelijke participatie. Naast het vergaren van een eigen inkomen speelt de hoogte van het inkomen een belangrijke rol voor de werkende mensen.

Het is alom bekend dat mannen meer actief zijn in de arbeidssector dan de vrouwen. Zij hadden vroeger minder kans om een baan te vinden, omdat zij verplicht waren tot de huishouding en de opvoeding van de kinderen. Deze situatie is gelukkig veranderd met de jaren. Vrouwen namen zelf initiatief om te gaan werken, dit gebeurde dan meestal in de industriële sector, waar ze aan de lopende band moesten werken of als secretaresse bij een autodealer.

De laatste jaren( 1998-2008) zijn de Belgische lonen met een derde gestegen. Het gemiddelde loon bedraagt nu bijna € 3.000 bruto, maar de meeste Belgen verdienen minder dan dit. Dat kan duidelijk aangetoond worden met de loonkloof tussen de mannen en vrouwen. Vrouwen verdienen doorgaans minder dan de mannen. Verschillende oorzaken kunnen deze loonkloof verklaren.

Het werk dat door mannen verricht wordt, wordt vaak hoger gewaardeerd dan de prestaties die door vrouwen neergelegd worden. De voorkeur voor hogere en beter betaalde functies gaat steeds naar de mannen. Er wordt nog te weinig vertrouwen gegeven aan de vrouwen. Een ander aspect dat een negatief effect heeft op de loonvorming is dat vrouwen vaker deeltijds werken. Toch is er een positief teken betreffende de lonen. De ongelijkheid wordt meer een meer weggewerkt. In 2006 kreeg België een score van 3.99 op 7 voor inkomensgelijkheid. Dit jaar is deze score immers gestegen tot 4.63 wat aantoont dat er aan gewerkt wordt. De kloof tussen man en vrouw verkleint weliswaar maar de mannen blijven nog wel steeds fors meer verdienen.

Lees meer...
Abonneren op deze RSS feed

Advies nodig?

Vraag dan nu een gratis en vrijblijvende scan aan voor uw website.
Wij voeren een uitgebreide scan en stellen een SEO-rapport op met aanbevelingen
voor het verbeteren van de vindbaarheid en de conversie van uw website.

Scan aanvragen