De vraag naar arbeid/het aantal beschikbare banen.
-Soort werkzaamheden (Marksector: primair, secundair en tertiair/Quartaire sector.)
-Iemands positie in het arbeidsproces: Loondienst/Zelfstandig beroep.
Verder: Vaste aanstelling/tijdelijk contract. En Uitzendwerk.
Veranderingen in de werkgelegenheid. Hangt af van:
1.Vraag naar goederen/diensten
2.Arbeidkosten
3.Arbeidsproductiviteit
4.Arbeidstijd
5.Bedrijfstijd
1. Vraag naar goederen en diensten: de EV: C+I+O+E-M. (vraag van
consumenten/investeringen/overheidsbestedingen/export/import)
2. De arbeidskosten: brutoloon+werkgeversaandeel sociale/pensioenpremies.
De wig. Maar de arbeidsproductiviteit v.e. werknemer is ook van belang.
(prijs/kwal.ver)
Nettoloon
Belastingen/premies (werknemersaandeel)
--
Brutoloon
Werkgeversaandeel sociale premies
--
Loonkosten.
Verschil tussen het nettoloon en de loonkosten = de wig.
3. Arbeidsproductiviteit: productie per werknemer per tijdseenheid. Hierdoor worden de loonkosten per eenheid product berekend (zie figuur blz. 89). Als de loonkosten per eenheid product stijgen komen bedrijven in de problemen en is er kans op kosteninflatie (wordt in prijzen doorberekend) Als dit niet kan, (door concurrentie) word de werkgelegenheid minder:
-Arbeidsproductiviteit verhogen, door oa Substitutie/efficiënter werken.
-Minder investeringen, hierdoor minder werkgelegenheid (investeringen zorgen voor werk)
Toename vd arbeidsproductiviteit betekend dat dezelfde productie met minder mensen kan worden gedaan. Hierdoor verdwijnen banen. Maar er komt weer werkgelegenheid bij omdat de effectieve vraag stijgt door de hogere lonen, het positieve effect is vaker groter dan het negatieve.
Arbeidsproductiviteit neemt toe door:betere werksfeer/scholing werknemers/grotere inspanning werknemers/efficiëntere organisatie arbeidsproces/technische vindingen.
4. De arbeidstijd:
-Verkorting van de werkweek: vroeger 48u, en nu is 38/36u al normaal.
-Meer vrije dagen: vakantiedagen
-Vervroegde uittreding: VUT-regelingen.
Hierdoor meer werkgelegenheid: niet altijd evenredig, want bedrijven streven soms
naar onvolledige herbezetting.(werknemers moeten harder werken voor dezelfde
productie)
5. De bedrijfstijd
Bedrijfstijdverlenging: productietijd wordt uitgebreid. (langer open/draaiend)
Betere benutting van de kapitaalgoederen kan zo kostenbesparend werken.
De werkgelegenheid neemt ook toe. Volcontinu: Bedrijf is altijd open, werkt met ploegendiensten (bv. ziekenhuis)
Verborgen werkgelegenheid:
Totale werkgelegenheid: Werkenden+vacatures. Niet geregistreerde werkgelegenheid is verborgen werkgelegenheid:
-Zwart werk
-Niet gemelde vacatures: moeten worden gemeld bij CWI. In de regel melden bedrijven alleen de lager betaalde banen bij het CWI, en de hogere dmv advertenties(dus niet geregistreerd)
