- Indien overheid oordeelt dat evenwichtsprijs sociaal niet verantwoord is
- Maximumprijs als bescherming tegen te hoge prijs
- Slechts bindend indien lager dan evenwichtsprijs
Probleem: vraagoverschot
- Wordt nu niet weggewerkt door prijsmechanisme
- Nieuwe toewijzingsmechanismes:
- Zwarte markt
- First-come, first-served
- Trouwe klanten
- Arbitrair
Marktevenwicht (p*, q*)
- Vaak door overheid gecorrigeerd of bijgestuurd
Redenen
- Prijs voor consument te hoog of te laag
- Verbruik of productie aanmoedigen / afremmen
- Prijs voor producent te laag
Marktconform versus niet-marktconform
- Markconform: vrije prijsvorming gehandhaafd
- Niet-marktconform: vrije prijsvorming geblokkeerd
Volatiele grondstoffenprijzen
- Economische conjunctuur: verschuiving vraagcurven
- Eerder inelastische aanbodcurve grondstoffen
- Nieuwe mijn openen is dure en moeizame investering
- Exporteurs van grondstoffen
- Grote prijsschommelingen
- Exporteurs van afgewerkte producten
- Kleinere prijsschommelingen
Aanbodcurve verschuift
- Door droogte wordt een deel van de oogst vernietigd
- Aanbod is perfect inelastisch
- Wat gebeurt er met de prijs/hoeveelheid?
Wat gebeurt er met de prijs/hoeveelheid?
- Door de vermindering van het aanbod
- Stijgt de prijs
- En daalt de verhandelde hoeveelheid
Wat gebeurt er met de ontvangsten van de boeren?
Verandering in evenwichtsprijs? Beperking aanbod
- Leidt tot scherpe prijsstijging bij steile vraagcurve
- Leidt tot beperkte prijsstijging bij vlakke vraagcurve
- Heeft geen effect op prijs bij perfect elastische curve
- Vraagoverschot wordt weggewerkt zonder prijsstijging
Verandering in ontvangsten?
- Voor aanbodverschuiving
- Ontvangsten boeren: p0*q0
- Na aanbodverschuiving
- Inelastische vraag
- Ontvangsten boeren: p *q > p *q : boeren doen goede zaak
- Elastische vraag
- Ontvangsten boeren: p1*q1< p0*q0 : boeren doen slechte zaak
- Aanbod is niet perfect inelastisch
Gevolgen van verbieden pesticiden
- Prijs van aardappelen stijgt
- Maar toch niet de volledige kostenstijging wordt doorgerekend aan de consument
- Is dit altijd zo?
- Als de vraag perfect inelastisch is
- Prijs van aardappelen stijgt
- En de volledige kostenstijging wordt doorgerekend aan de consument
- En als de vraag perfect elastisch is?
- Prijs van aardappelen wordt NIET duurder
- De volledige kostenstijging wordt gedragen door de producent
Kruiselingse prijselasticiteit van de vraag:
Twee goederen:
- Complementen: kruiselingse prijselasticiteit < 0
- Substituten: kruiselingse prijselasticiteit > 0
- Onafhankelijke goederen: kruiselingse prijselasticiteit ~0
Boogelasticiteit:
Puntelasticiteit:
Scheidingslijn elastisch / inelastisch:
- Prijselasticiteit = 1
- Inkomens(boog)elasticiteit van de vraag:
- Relatie tussen gevraagde hoeveelheid en inkomen
- Partiële vraagfunctie (Engelcurve)
- Normale goederen
- Inkomenselasticiteit positief
- Onderscheid tussen
- Noodzakelijke goederen (inkomenselasticiteit tussen 0 en 1)
- Drank
- Luxegoederen (inkomenselasticiteit groter dan 1)
- Wonen
- Inferieure goederen
- Inkomenselasticiteit negatief
- Sommige goederen zijn
- niet-inferieur bij lage inkomens
- inferieur bij hoge inkomens
Budgetaandeel
Relatie tussen de inkomenselasticiteit en het budgetaandeel: wiskundige bepaling
Budgetaandeel=w , prijs=p , hoeveelheid=q , inkomen=y
Hoe verandert het budgetaandeel als y verandert?
=> afgeleide van w naar y berekenen
