Het gevolg moet duidelijk door de oorzaak komen en niet al bestaan.

Bij een variatie in X moet er ook variatie in Y zijn.

Er is sprake van een statistisch verband omdat in het algemeen niet alle variatie in Y samenhangt met de variatie in X; ook andere kenmerken dan X kunnen een rol spelen.

eterministisch verband is als alle variatie in Y samenhangt met X, maar dit komt in sociale wetenschappen niet voor.

Experiment = een gecontroleerde methode van waarneming waarbij de waarden van 1 of meer afhankelijke variabelen worden gemanipuleerd met de bedoeling het oorzakelijke of causale effect daarvan vast te stellen op één of meer afhankelijke variabelen.

> het is dus een vorm van voorspellen.

Experimenten worden gebruikt om oorzaak-gevolg-relaties te onderzoeken.

> Maar niet elk onderzoek over een gevolg is een experiment.

Onderzoekers hebben controle tijdens een experiment over wie er deelnemen aan experiment, wat er gebeurt.

Onderzoekers manipuleren oorzaak(onafhankelijke variabele) om te kijken wat voor effect dit op gevolg(afhankelijke/effect variabele) heeft.

Het experiment is een geschikte manier om te onderzoeken wanneer de vraagstelling een causaal verband betreft tussen twee of meer kenmerken.

> ‘Leidt X tot Y?’, ‘Veroorzaakt X Y?’, ‘Heeft X als effect Y’.

- Experiment in fundamenteel wetenschappelijk onderzoek;

-Het toetsen van 1 of meer causale hypothesen.

> Vaak in lab; laboratoriumexperiment.

-Experiment bij praktijkgericht onderzoek

-De evaluatie van een bepaalde interventie. Ook toetsen ze nu een causale hypothese.

>Kijken of gekozen oplossing werkt voor het praktijkprobleem.

> Veel in alledaagse plaats of veld; Veldexperiment

Causaliteit; algemene regelmatigheden tussen kenmerken of variabelen, deze regelmatigheden zijn meer dan een samenhang tussen variabelen ofwel een correlationeel verband.

> Zie schema in het boek

-Voor het onderzoeken van een theorie moet de vraagstelling uiteindelijk worden vertaald naar vragen over variabelen, waarbij wellicht hypothesen ontstaan. Dit proces loopt vanalgemeen naar specifiek.

-De analyse geeft antwoord op de specifieke onderzoeksvragen

-Daarna gaan de onderzoekers specifieke onderzoeksresultaten interpreteren in het kader
van de theorie. Hieruit worden uiteindelijk conclusies getrokken.

-Aan de linkerkant van de figuur, van algemeen naar specifiek, hebben de centrale
methodologische problemen te maken met goede definities en operationaliseringen.

-Aan de rechterkant gaat het om de generaliseerbaarheid, de externe validiteit.