Mbv statistiek kan het verschil tussen de experimentele groep en de controle groep worden getoetst. De onderzoeker gaat dan na of het gevonden verschil op de afhankelijke variabele toe te schrijven is aan de toevalsfactoren of de systematische werking van de onafhankelijke variabele. Hoewel door randomisatie de groepen gelijk zijn samengesteld is het toch goed om te controleren of de beide groepen niet van elkaar verschillen op externe kenmerken.

Bij veel medisch-psychologisch onderzoek is het tamelijk moeilijk om aselecte steekproef te gebruiken. Er vindt manipulatie, behandeling plaats en proefpersonen dienen zich hier vrijwillig voor op te geven.

-Dat proefpersonen veelal niet aselect getrokken worden, stelt grenzen aan de generaliseerbaarheid van resultaten.

> Cruciaal is wel dat de proefpersonen op een aselecte wijze over de experimentele en controlegroep verdeeld moeten worden.

Oorzaakvariabele = onafhankelijke = experimentele variabele omdat er een experimentele ingreep plaatsvindt. > groep waaraan deze ingreep/stimulus wordt toegediend is de experimentele groep.

Onderzoeker meet afhankelijke variabele (voormeting) > Alle deelnemers ondergaan stimulus X > afhankelijke variabele opnieuw gemeten (nameting).

> Door een controlegroep kunnen zij uitsluitsel krijgen van storende factoren.

Denken we bijvoorbeeld dat sekse een storende variabele is, betrek je evenveel mannen als vrouwen in onderzoek en houden er rekening mee bij analyse.

Controlegroep: Groep personen waaraan de stimulus niet wordt toegediend.

Manipulation check; als je na het onderzoek vraagt hoe proefpersonen zich voelen. Zo controleer je de werkzaamheid van de experimentele stimulus.

Er is na bovengenoemde niet 100% zeker sprake van een oorzakelijk verband want er kan een derde factor Z bestaan welke invloed heeft op beide. Dan is het een Schijnbaar causaal verband. Deze factoren moeten worden uitgesloten.