Item gefilterd op datum: december 2012

Isaac Newton en de Wetenschappelijke Revolutie zijn de eersten die hebben bijgedragen aan de moderne stijl van wetenschappelijke verklaring. Hij definieert zijn wetenschappelijke benadering als het onderzoek naar een beperkt aantal wetten waarbij o.b.v. observatie regelmatigheden in de natuur kunnen afgeleid worden. Dus volgens hem zijn het vooral de uitkomsten van de observaties en experimenten (over zwaartekracht) die hij uitvoert die doorslaggevend zijn. Hij zal geen waarom-vragen stellen. Hij zegt zelf: “ Hypoteheses non fingo.‟ Dit betekent dus dat hij geen hypotheses opstelde. Hij zag zijn bevindingen die hij maakte a.d.h.v. zijn observaties en experimenten als voldoende. Newton weigert m.a.w. een verklaring of een mechanisme te verzinnen (wat dus een hypothese is) voor de wet van de zwaartekracht. Volgens hem zou het tot theologische verklaringen leiden als men teveel waaromvragen zou stellen of hypotheses zou opstellen. Strikt tegen het metafysische.

Grote inspiratie voor ontstaan van Psychologie. Biologie zorgde voor de wetenschappelijke grondslag bij psychologie. ( Neurologie)Hersenen spelen nu belangrijke rol ipv de ziel. Evolutieleer bracht een enorme verandering teweeg. Onstaan van Cognitieve neurowetenschappen.

Biologie was naast de filosofie de inspiratiebron voor het ontstaan van de psychologie. Al vanaf de periode van de Grieken, ging men de functies van de geest toeschrijven aan de werking van de hersenen, maar midden 19de eeuw begon het een status van overtuiging te krijgen. Men ging de fysiologie van de hersenen gaan bestuderen om de werking van de geest te begrijpen. Maar als men de psychologie zou reduceren tot de neurofysiologie, zou de psychologie eigenlijk biologie worden. Dus het blijft een vraagteken in welke mate de psychologie kan gereduceerd worden tot de neurofysiologie of dat het als aparte takken van de psychologie moet beschouwd worden.

Er is ook een evolutionair perspectief; deze stelde de vraag wat de aanpassingswaarde van de geest is. Vooral in VK en Amerika gingen filosofen en psychologen vragen stellen als;

- waarom zouden we bewust moeten zijn?

- zijn dieren bewust?

Zulke vragen zouden psychologen van het begin storen, daarom moet de psychologie niet alleen benaderd worden met abstracte filosofische vragen, maar ook met de groeiende kennis over de hersenen en het zenuwstelsel (die gegroeid is van de Klassieke periode tot nu). Een recente benadering van de psychologie zijn de cognitieve neurowetenschappen. Bij deze hopen ze met de nieuwe moderne technieken “in de menselijke ziel te kunnen kijken”.

De vraag is natuurlijk in welke mate we deze beelden correct kunnen interpreteren.

In vele gebieden van de psychologie komen ethische kwesties aan bod.

• In wetenschappelijke psychologie: de studie van de motivatie en de emotie, sociaal en seksueel gedrag.
• In toegepaste psychologie: bedrijven, overheid en klinische psychologie, waarbij ethische kwesties erg betrokken zijn.

Mensen gaan naar psychologen om omdat ze gelukkiger of productiever (in het geval van werknemers) willen zijn. De kennis die psychologen bezitten, hebben dan de capaciteit om het gedrag van die mensen te veranderen. Zoals Francis Bacon zegt: “Kennis is macht.” Die macht kan dan in goede of slechte zin gebruikt worden (ethiek).

Ethiek is ook een gemeenschappelijk aspect dat behandeld wordt door zowel filosofen (en religieuze denkers) als psychologen. Ethiek gaat vooral over hoe we ons moeten gedragen.

Het is dus eigenlijk een visie op de menselijke aard. M.a.w. gaat ethiek over de moraal. De vragen die hierbij gesteld worden zijn;

- zijn mensen van nature goed? (cfr. Rousseau)

- wat zijn de menselijke motieven; welke zijn heilzaam, welke te onderdrukken? (cfr. Freud)

- zijn mensen van nature sociaal?

- hoe leiden we een „goed‟ leven?

Op deze vragen kunnen we geen wetenschappelijke antwoorden geven, maar mensen willen hier een antwoord op.

Epistemologie is de vraag naar hoe we de wereld kennen. Sinds de periode van de Klassieke Grieken, stelden filosofen als vragen over hoe mensen de wereld kennen. Deze term komt dan ook uit het Grieks, van episteme, wat kennis betekent en logos, wat studie betekent. Epistemologie bevat vragen over gewaarwording, perceptie, geheugen en denken. Deze vragen worden nu tevens behandeld door de cognitieve psychologie.

Psychologie komt van psyche-logos, letterlijk betekent dit de studie van de ziel. Filosofen en religieuze onderwijzers worstelden met vragen zoals;

- wat is de aard van de ziel?

- wat zijn de functies van de ziel?

- hoe wordt het gerelateerd tot het lichaam?

Omdat volgens psychologen het woord „ziel‟ al te religieus klinkt, maken psychologen liever gebruik van het woordje „geest‟, wat minder religieus klinkt. Met deze verandering, veranderden natuurlijk ook de antwoorden om de veelgestelde vragen. Er was zelfs een verschil in antwoorden tussen psychologen die psychologie definieerden als de studie van de geest en diegenen die het definieerden als de studie van gedrag

Plato = verwondering vormt de basis van de filosofie en wetenschap. De verwondering, het onweten van dingen zorgt voor interesse om dingen te gaan ontdekken. Dit geeft ons extra motivatie om de oorzaak van dat gebeuren te onderzoeken (wetenschap). Bij wetenschap heeft men dus verwondering voor de inwendige werkingen die in de natuur gebeuren. Alle wetenschappen, incl. psychologie, waren oorspronkelijk deel van de filosofie. Doorheen de eeuwen, zijn deze wetenschappen zich stilaan gaan loskoppelen van de filosofie en werden onafhankelijk van de filosofie. Psychologie komt dan ook als één van de laatste wetenschappen los van de filosofie tijdens de 19de eeuw. De ontdekkers van de psychologie waren zowel filosofen als psychologen, die zich hadden ingezet om vele filosofische vragen op een wetenschappelijke manier te beantwoorden

Pesten (bullying) = het systematisch en langdurig lichamelijke pijn en/of psychologisch leed berokkenen aan één of meer anderen, face-to-face of virtueel (cyberpesten)

Pesters: mensen die pesten

Gepesten: de slachtoffers

Omstaanders zijn duidelijk bewust van het probleem maar negeren het of accepteren het passief(angst zelf gepest te worden)

Traditionele aanpak om het op te lossen: schuldigen vaststellen en straffen MAAR kans dat het probleem alleen verplaatst wordt.

Men moet overschakelen naar een systeem brede aanpak -> pesten wordt totaal niet getolereerd

Men moet mensen bewust maken dat elke individu even waardig is en dat men de menselijke diversiteit moet accepteren

Erg moeilijk: campagnes/educatie helpt NIET(uit onderzoek gebleken) want mensen met vooroordelen hebben neiging om informatie die in strijd is met hun wereldbeeld zo veel mogelijk te vermijden.

Wel andere manieren:

- Nieuwe rolmodellen: als bekende mensen als vertegenwoordiger van hun ras, seksuele voorkeur of geslacht een aansprekende baan of leidinggevende positie bekleden -> rolmodel

Zijn inspiratiebron voor eigen groep

Moeilijk om mensen met vooroordelen hiermee te overtuigen -> ze gaan dit meer als

“uitzonderingen op de regel” beschouwen. -> als het aantal “uitzonderingen op de regel” stijgt: regel wordt gewijzigd/bijgesteld

- Contact op gelijkwaardig niveau: als je mensen die vooroordelen hebben over elkaar dwingt om samen iets af te werken dan zijn deze vooroordelen na de samenwerking vaak weg.

Als je bv woonwijk bouwt waar verschillende lagen van de bevolking gaan wonen en alle lagen zijn in de minderheid dan zijn de vooroordelen vaak weg.

- Wetgeving: als men bij wetten bepaalde dingen verplicht  discriminatie/vooroordelen nemen af. Het is door wet mogelijk om bepaalde bevooroordeelde opvattingen te veranderen.

Vb. vroeger mocht men overal roken maar door bepaalde wetten mag dit niet meer, men doet het ook niet meer. (nog eens nalezen p556)

1) Ongelijkheid en sociale afstand: als SA groot is dan schrikken we terug van ander, het leidt tot minachting. We wantrouwen ze

2) Economische competitie: als er niet genoeg is voor iedereen gaat men anderen benijden. Zo ontstaan vooroordelen tussen profiteurs en mensen die wel werken

vb. blanke Amerikanen die net iets meer verdienen als zwarte Amerikanen vrezen dat zwarten hun jobs gaan afpakken.

Bestaan dus bij mensen in bevoorrechte posities tegen mensen in minderheidsposities MAAR ook tussen verschillende minderheidsgroepen(immigranten uit verschillende landen)

vb. in Bronx: er kwamen duizenden immigranten uit Puerto Rico aan vlak na WOII, ontstaan van conflict tussen de zwarten die er al woonden. Vooroordelen bij beide groepen.

3) Zondebok aanwijzen: een onschuldige persoon of groep de schuld geven van je eigen problemen. Werkt best als deze persoon/groep makkelijk herkenbaar is.(vb bij inbraak zeggen dat dit Oost-Europeanen waren)

4) Conformisme aan sociale normen: men heeft onbewust de neiging om de situatie te willen houden zoals die is(betekent vaak dat men de vooroordelen in stand houdt)

vb. bepaalde beroepen zijn typisch mannelijk zoals garagist, mensen vertrouwen het niet als ze plots vrouwelijke garagist zien. Ook zo bij bv mannelijke vroedvrouwen.

5) Stereotypering in de media: media houdt bepaalde foute normen in stand, we denken ten onrechte dat iets de norm is maar dit is vaak niet. Vb. nieuwslezers zijn altijd mensen tussen

25 en 45, dit schept gevoel dat alleen deze mensen dit kunnen.

Op TV werden vroeger Afrikanen afgebeeld als trage, domme mensen  klopt natuurlijk niet

6) Dehumanisering: men gaat bepaalde mensen of groepen als minder dan menselijk beschouwen.

vb. bij experiment met de schokken, tegen ene groep zei men dat groep lui was en dat het beesten waren. Andere groep zei men dat ze wel leuk waren. De luie groep kreeg zwaardere schokken dan de ‘leukere’ groep.

vb. Genocide in Rwanda: Hutu’s zeiden dat Tutsi’s slechte mensen waren, vijanden, kakkerlakken -> men vermoordde er plots miljoenen

! men kan het proces omkeren in de beginfase