Zijn beroemde uitspraak is “Het zijn is; het niet-zijn is niet.” Er was dus volgens hem een onderliggende permanente realiteit. Alle “zijnden” zijn identiek; als we een verschil denken waar te nemen, dan is dat volgens hem een illusie. Het worden is ook een illusie van de menselijke geest. Cfr. Plato‟s morele doctrine: achter veranderlijke menselijke opinies zijn er eeuwige waarheden en waarden die we moeten nastreven.
Hij was een mathematicus en filosoof. Hij introduceerde “het bewijs” als logische methode. Hij vond de cultus uit; hij beweerde dat wiskunde de sleutel tot de natuur was. Door een sober leven te leiden kon men volgens hem de filosofie en de wiskunde beter begrijpen. Hij maakte ook een onderscheid tussen lichaam en ziel. De ziel kan volgens hem zonder het lichaam bestaan en het lichaam is de gevangenis van de ziel. BTW: de term filosofie komt van hem. -> Getal: diepste oorzaak van het „zijn‟ Eenheid in veelheid; alle zijnden zijn identiek en onveranderlijk.
Hij gaf kritiek op de Griekse religie. Hij zei dat goden antropomorfe constructies zijn. Dat ze dus een menselijke vorm hebben. Hij beweerde zelfs dat dieren volgens hun eigen soort hun god zouden construeren, bv.; een hondengod, een kattengod, enz. (Xenophanes was eerder een dichter dan een filosoof). Eerste debat Relgie vs wetenschap.
De phusis was volgens hem apeiron. Dit was het onbepaalde: oneindige, eeuwige, tijdloze massa. Hij was ook degene die het idee van adaptieve evolutie anticipeerde, die Darwin later heeft beschreven.
Achter diverse schijnbare substanties is er één element (phusis) en dit was volgens hem water. Want water kan verschillende vormen aanemen
Phusis is het Griekse woord voor het ene element waaruit alle dingen ontstaan zijn. Thales begon met een fysisch onderzoek, waardoor hij de eerste stap zette naar de naturalistische verklaring i.p.v. de bovennatuurlijke. En de psychologie werd gekenmerkt door het probleem van het dualisme (lichaam-geest).
Tijdens bronzen eeuwen; Gesloten denksystemen-> Aanvaarden geen kritiek Bv: religieuze en seculiere denksystemen; christendom of het marxisme.
Het Griekse mirakel = Opkomst van de stadstaat zorgde voor verandering in de denkwijzen
Filosofie: de eerste filosofen (oa.) Thales, geloofden dat zij vooruitgang zouden boeken in het denken als zij kritischer zouden omgaan met informatie = ontstaan van een open denksysteem.
Democratie: In plaats van zich te gehoorzamen aan de plichten van de koning, gingen de burgers zelf nadenken en discussiëren over wetten en plichten. Er was gelijkheid tussen de burgers, waardoor persoonlijke aanvallen vermeden werden, aan de ideeën mochten aangevallen worden. De wetten golden voor iedereen; hierdoor kregen ook de zwakken bescherming.
DE FALANX EN POLIS
Er was een belangrijke verandering in hoe Grieken vochten en dit had ook een invloed op de veranderingen in de polis.
Tijdens de Bronzen Eeuwen -> individueel gevecht
Tijdens de Archaïsche Periode -> groeide uit tot een falanx.
GEVOLGEN:
Het einde van de Donkere Eeuwen wordt gekenmerkt door een verandering in de vorm van sociale en politieke organisatie. De Archaïsche Periode begint met het ontstaan van de stadstaat of polis. Deze wordt geregeerd door de burgers van de staat, eerder dan door een koning. Maar de burgerschap was niet voor iedereen toegankelijk, alleen de mannen waren toegankelijk (buiten de slaven en metoiken). Het was dus eigenlijk geen perfecte democratie. De “rule of law” ontstond met deze vorm van sociale en politieke organisatie -> er moesten wetten werden gemaakt en gerespecteerd, er was geen tiran die alles bepaalde.
De oudste kijk op de psychologie zijn de gedichten van Homeros; Ilias en Odysée. Deze waren als het ware de folkpsychologie van toen, omdat het gedichten waren over liefde, loyaliteit, passie en strijd. Al deze termen gaan over het gedrag van de mens.
PSUCHE
Het woord psuche is het eerste woord dat verwijst naar de ziel -> Psuche betekent levensadem, het tegenovergestelde van de dood.
Psychologie neemt zijn naam dan ook van deze term; de studie (logos) van de ziel (psuche).
Deze psuche verdween bij het slapen, maar het was niet actief bij het wakker zijn en het leefde verder bij sommigen na de dood. Het werd ook nooit geïmpliceerd als het veroorzaken van gedrag -> Gedrag wordt daarentegen geïmpliceerd in verschillende onafhankelijke sterfelijke „zieltjes‟.
KRIJGSETHOS
Griekse mannen streefden naar fysieke sterkte, roem en glorie. De zaken die werden afgekeurd, waren zwakte (bv. Vrouwen) en zelfbelang. Het leven als groep was dus belangrijk. Het bereiken van roem moest altijd in dienst van de staat zijn.
ARETE (deugdzaamheid.)
Men moest leven volgens dit ethos en onsterfelijkheid verwerven door moed in de strijd.
Deugdzaamheid = een prestatie, en niet iets wat je bent. Niet iedereen kon deze deugdzaamheid bereiken Bv: vrouwen, kinderen, adolescenten, slaven en armen.
De Grieken hadden angst voor het noodlot, want het kon deugdzaamheid van hun weghouden. Begrip van deugdzaamheid is door het stoïcisme en christendom veranderd
Deugdzaamheid als een staat van zijn en niet als een prestatie.
