Item gefilterd op datum: december 2012

Hypothese: desinstitutionalisering
 In moderne samenlevingen is de stabiliteit van de instituties verzwakt!
- De moderne mens trekt alles in twijfel
- De moderne mens neemt reflectieve houding aan
 Volgens Gehlen lijkt de mens dus op de Uhrmensch: beiden worden geplaagd door onzekerheid en onrust.

= ‘EEN LEVENSBELANGRIJK INSTINCTVERVANGEND GEDRAGSPATROON’
:Cultureel geproduceerde gedragspatronen die aan het menselijk leven een stabiliteit geven die zijn biologische constitutie hem niet kon geven.
: Zij vervullen “een achtergrondfunctie”, d.w.z. ontlasten de mens van moeizaam en onophoudelijk maken van keuzes.
 Lossen handelingsproblemen op nog vooraleer het individu ermee geconfronteerd wordt.
: historische oorsprong moeilijk achterhaalbaar
: vervullen levensbelangrijke functies : vervullen levensbelangrijke functies

Bv. De markt, onderwijs, gezin, religie, huwelijk, …

1. ‘De vroeggeboorte’
: we worden nog niet kant en klaar op de wereld gezet. Ook anatomisch gezien zijn wij nog niet af.
Denk aan: Vergelijking met veulen dat geboren wordt en reeds hoeven heeft om te lopen. Of de vogels die vleugels hebben om te vliegen.
Onze handen; we kunnen veel doen maar niet zoveel als bijvoorbeeld aap die beter kan grijpen met duim in het midden.

2. ‘Instinctarmoede’
Dierlijke gedragingen >< Menselijke gedragingen
 Vast  Je kan er van alles mee maar niets in het
bijzonder

Kortom: Mens is anatomisch niet in orde, geen instinct. Dieren weten instinctief wat ze moeten doen, zij hoeven niet na te denken. De mens wordt gedwongen om in zijn leven stabiliteit te brengen door eigen activiteit, door cultuur en door meer in het bijzonder: sociale instituties.

3. ‘Cultuur als tweede natuur’
: Onze cultuur is biologisch noodzakelijk! We kunnen niet zonder dit overleven.
: Omdat we geen instinct hebben zijn cultuur en sociale instituties onze 2^e natuur.

• Instinct
  - Mensen hebben geen instincten.
  - Een instinct is een complex geheel van gedragspatronen dat aangeboren is (=genetisch bepaald).
  Bv. Nestbouw bij vogels: iedere vogelsoort maakt op dezelfde manier nest
   Wij hebben dergelijke instincten niet: Wij zijn kneedbaar/plastisch door omgeving waarin we terechtkomen.
  Opm. Taal is niet aangeboren, taalvermogen wel.
• Reflex

Bv. Knipperen met ogen
- Geen complex gedragspatroon maar een eenvoudige respons.
- Mensen beschikken over een aantal basisreflexen van bij de geboorte
Bv. Zuigreflex bij pasgeborenen

• Driften
  - Verschillen van instincten omdat de manier waarop je driften bevredigd, niet biologisch vastliggen. Zij verschillen van cultuur tot cultuur.
  - Driften komen voort uit de werking van het lichaam
  Bv. Onze behoefte aan drank, voedsel, seks en het handhaven van de lichaamstemperatuur.
  Kortom: Behoeften die je wil bevredigen, manier waarop niet bepaald.

- Sociobiologie reduceert de verscheidenheid en plasticiteit van het menselijk gedrag. Psychische, sociale en culturele factoren schijnen plots geen belang meer te hebben

- Verklaring seksueel gedrag is empirisch aanvechtbaar:
Het seksueel gedrag van vrouwen in moderne samenlevingen is veel vrijer dan bijvoorbeeld in traditionele maatschappijen. Bovendien zijn veel mannen niet promiscu.

 Individu als drager van genen
Je moet niet het individu als uitgangspunt nemen van de sociologie, maar de genen.

Drijfveer van de genen = zich voortplanten

‘genetic pool’ van kenmerken die zich moeten voortplanten (om
eventueel nog beter uit te komen)

 Anisogamie:
De dragers van de genen, als die zich willen voortplanten is verschillend voor man en vrouw.
→ Verschillend ‘strategisch reproductief gedrag’
Mannen: - zoveel mogelijk vrouwen bevruchten, losbandig
- hoe meer de spermacellen leiden tot bevruchting, hoe beter voor de
genenpoel
Vrouwen: - kieskeurig, selecteren op kwaliteit
- duurzame hechting: kinderen beschermen
- slechts nood aan één bevruchting per eicel

Op die manier kan men verschillen in seksueel gedrag verklaren, ook verschijnselen zoals verkrachting!

1) Gebruik van werktuigen (Bv. Vuistbijl) en communicatievormen (paleotaal[1]) hebben een belangrijke rol gespeeld in biologische evolutieproces

2) Evolutie van de hominiden (toename hersenvolume) heeft belangrijke rol gespeeld in de culturele evolutie.

Opmerking:
- Hersenexplosie: Verstand vroeger < verstand nu

Groot deel van de hersenen wordt gebruikt voor taal

-Mensen met meer taalvaardigheden, dus met groter hersenvolume, kwamen er iedere keer bevoordeeld uit, waardoor ze zich beter voortplanten, waardoor meer kans tot doorgeven van deze vaardigheden
 Meer en meer mensen met groter hersenvolume

- alle elementen op wereld  grote variatie

Sommige exemplaren hebben andere
kenmerken of ook vaak kenmerken die niet
verder geëvolueerd zijn
- natuurlijke selectie
: door omstandigheden waarin je terechtkomt

Bv. Vlinders met heldere kleur VS vlinders met donkere kleur
 nadien groot deel van de vlinderpopulatie grijs en grauw
 daarna terug variatie
 enz.

In Darwins tijd wist men nog niet hoe die variatie tot stand kwam.
 Later ontdekte men dat dit kwam door mutatie. (DNA)

Besluit: Evolutie is het gevolg van mutatie en natuurlijke selectie [1]

Maar dan kwam cultuur:
Door cultuur werden mensen bevoordeeld doordat ze goed zijn in bepaalde vaardigheden.
Bv. Kleding maken

Mensen & apen stammen af van de primaten.
Tussen de primaten en de mens zijn heel wat tussenstadia geweest van hominiden[2]

Culturele evolutie heeft waarschijnlijk grote invloed gehad op de evolutie van de menselijke soort:

Biologische evolutie is honderdduizenden jaren geleden beïnvloed door de cultuur.

Charles Darwin  boek: “On the Origin of Species”
: meende dat er een continuïteit bestond in de evolutie van dieren naar mensen
: biologische evolutie

Maatschappij
: structuur van sociale verhoudingen dat individuen verbindt.
Cultuur
: is binnen de maatschappij de dominante manier van denken en handelen.

Culturen kunnen niet bestaan zonder maatschappijen en omgekeerd.