Item gefilterd op datum: december 2012

a) Kenmerken
: Landbouw basis van economisch systeem, maar er bestaan al steden waar handel en manufacturen geconcentreerd zijn
: Omvang is soms zeer groot (Bv. Het Oude Rome of China) maar de meeste traditionele staten waren aanzienlijk kleiner dan onze geïndustrialiseerde maatschappijen
: Aanzienlijk overheidsaparaat geleid door koning of keizer, grote ongelijkheden tussen verschillende bevolkingsgroepen (Bv. Slaven, plebejers en patriciërs in Rome of de drie standen in het Ancien Régime)
b) Wanneer?
: Van ongeveer 6000 v. Chr. tot de 19^e eeuw. Nu allemaal verdwenen.

a) Kenmerken
: Voorzien in hun levensonderhoud door telen van gedomesticeerde dieren
: Omvang van 100 à 1000 leden
: Duidelijke sociale ongelijkheden; worden bestuurd door chefs of oorlogskoningen (Bv. Israëlische stammen uit de tijd vóór koning David; Bedoeïnen)
b) Wanneer?
: Van 12 000 jaar geleden tot nu; opgenomen in grotere gehelen, traditionele levenswijze staat op het punt te verdwijnen

a) Kenmerken
: gebaseerd op kleine rurale gemeenschappen
: Voorzien in hun onderhoud door landbouw, vaak aangevuld door jacht en verzamelen
: Meer sociale ongelijkheden; worden geleid door ‘chefs’
b) Wanneer?
: Van 12 000 jaar geleden tot nu, meeste van deze gemeenschappen zijn nu opgenomen onder staatkundige verbanden. Onderscheiden identiteit verloren.

a) Kenmerken
: Klein aantal leden
: Voorzien in hun levensonderhoud door visvangst, jacht en verzamelen van eetbare planten
: Weinig sociale ongelijkheden; verschillen van rang of positie blijken beperkt tot leeftijd- en geslachtsverschillen (Bv. Bosjesmannen in Kalihari-woestijn)
b) Wanneer?
: Van 50 000 jaar geleden tot nu, maar ze staan op het punt om te verdwijnen

: Historici benadrukken dat iedere maatschappij onvergelijkbaar is, maar sociologen zoeken naar gemeenschappelijke kenmerken.

Typologie:

- Jagers-verzamelaars

- Agrarische samenleving

- Pastorale samenleving

- Traditionele samenleving

- Moderne maatschappij

• Eerste Wereld-maatschappij
• Tweede Wereld-maatschappij
• Derde Wereld-maatschappij

Ook materiële objecten en gedragen brengen betekenis over.
Bv. Kleding is teken welk geslacht drager heeft

Het semiotische systeem
: het systeem van niet-verbale culturele betekenissen
: zeer bruikbaar voor de vergelijking van verschillende culturen

Bv. Vergelijking van steden tussen verschillende culturen.
 Wijze waarop ze gebouwd zijn, heeft symbolische betekenis.
In traditionele steden stond tempel of kerk gewoonlijk in centrum van stad, of op
een hoog gelegen plaats nabij de stad. (Symboliseerde dominante invloed die
godsdienst uitoefende in die maatschappijen.)

Materiële cultuur
: zorgt in de eerste plaats voor bevrediging van fysieke behoeften
: verschillen in materiële cultuur zijn vaak uitgangspunt voor classificeren van
maatschappijen
Bv. Maatschappijen waar accent ligt op landbouw verschillen fel van
maatschappijen waar accent ligt op industrie.
Niet enkel op vlak van economie, maar ook vlak van gezinsleven, positie van de vrouw, functie van de godsdienst, zorg voor hulpbehoevenden, onderwijs, …

Voorbeeld ‘Cargo Cults’

= Specifieke vorm van cultuur die dingen die ze zien van andere culturen gaan overnemen maar op een andere manier.

Bv. W.O.II: Amerika nam eiland in en begonnen daar vliegtuigen te plaatsen.
De autochtone bevolking hadden nog nooit vliegtuig gezien, ze plaatsten dit in hun eigen religie: “Komst van halfgoden”. (=Amerikanen dus)
Na enkele jaren vertrekken de Amerikanen. De plaatselijke bevolking bootste vliegtuig na in de hoop dat de halfgoden zouden terugkomen.

Bv.2 De eilandbewoners maakten de vliegtuigen die ze boven hun hoofd zagen vliegen na uit hout en stro. Deze hadden religieuze, zelfs messiaanse betekenis. Men dacht dat indien men de riten correct uitvoerden er ‘cargo’ uit de lucht zou vallen. (Cargo was benaming voor goederen en diensten die de westerlingen voor zichzelf meebrachten als ze naar de eilanden trokken) Zodra Cargo zou neerdalen, zouden de blanken verdwijnen en de voorouders van de eilandbewoners terugkomen.

We kunnen bijna niet anders dan denken uit egocentrisme. Cultuurrelativisme is niet altijd even simpel!! Feit dat Europa zoveel landen heeft kunnen uitroeien komt door slechte beslissingen van de plaatselijke bevolking.

- Denk ook aan de Europese ontdekkingsreizigers (16^e-17^e eeuw) die de door hen ontdekte bevolking zagen als barbaren of wilden.

Discussie begint bij Sapir/Wolf-hypothese:

“Taal is de gevangenis van het denken”
 Onze grammatica structureert ons denken…

In onze taal hebben wij de gewoonte substantieven te
gebruiken  wijzen op iets.
In Arabisch is dat bijvoorbeeld anders. Niet de vaste dingen staat daar centraal maar de beweging van de dingen. Substantieven bestaan niet, enkel werkwoorden.

Bv. Indianen ‘bijlen’ bestaat maar ‘bijl’ niet.

Zij zien de wereld dynamischer. Hij vond dus dat we hebreeuws moesten spreken omdat we zo de wereldnatuurkunde beter zouden kunnen zien.

Bemoeilijkt interculturele communicatie!!

a) Gesproken woord

- Impact van gesproken woord per definitie enkel in specifieke context waarin de woorden worden geuit.

- Dankzij gesproken woord konden culturen worden doorgegeven
Ideeën en ervaringen kunnen van generatie op generatie overgedragen worden
 In orale culturen is het gesproken woord zeer hoog aangeschreven
: in omvang beperkt

: neiging verhalen te vertellen en bewaren
: Men richt zich tot het verleden door te HERHALEN !!
Denk aan: Kinderen die verhaal nog eens willen horen

Bv. Gezegden, spreekwoorden, … Mythische verhalen,
familieverbanden, hoe je moet beslissen bij conflict

 verhalen waren essentieel !!

- Empatisch; als je iets hoort → zorgt voor empathie

- Kritische afstand tussen elkaar wordt verkleint

- Men komt niet in aanraking met tegenspraak !

b) Geschreven woord

- Geschreven woord wordt vandaag opgeschreven en het blijft lange tijd overeind staan

- Men is meer gericht op de toekomst

- Onaantastbaar want het staat gedrukt

- Geschreven teksten hebben een grote wervende kracht want ze kunnen gemakkelijk verspreid worden

- Gaat gepaard met vestiging van grote rijke steden

- Uitvinding boekdrukkunst heeft mobiliserende kracht van geschreven taal nog versterkt

- Harde tegenspraak (staat geschreven en gedrukt)

Taal is één van de kenmerken die in iedere cultuur voorkomen en dat de mens onderscheidt van het dier.
 Dieren kunnen met elkaar communiceren (Bv. Bijendans) maar geen enkele dierensoort heeft een grammaticaal ontwikkelde taal

Washoe
: Chimpansee die dat onderzoekers meer dan honderd woorden hebben aangeleerd in gebarentaal. De chimpansee kon zelfs woorden aaneenrijgen tot simpele ‘zinnen’.
Maar ze slaagde er niet in om haar vaardigheden door te geven aan andere chimpansees.