Item gefilterd op datum: december 2012

• De oude, oorspronkelijke gezinsband van het kind wordt volledig verbroken
• burgerlijke stand adoptant is onbelangrijk
• geldt als volledige afstamming in het wetboek

- bloedverwantschap:

• rechte lijn : stammen direct van mekaar af (ouders en kind)
• zijlijn: hebben een gemeenschappelijke stamouder (broers en zussen)
• graden van verwantschap: de afstand tussen generaties wordt bepaald door de afstand die nodig is om tot de gemeenschappelijke voorouder te komen
• heeft gevolg op naam, nationaliteit, erfrecht en huwelijksvermogensrecht

- aanverwantschap

• verbindt een persoon met de bloedverwanten van zijn echtgenoot en met de echtgenoten van de bloedverwanten (schoonbroer, schoonmoeder, schoonvader, …)
• alleen door huwelijk en niet via samenwoning
• lijnen en graden zijn idem aan die bij bloedverwantschap
• geen gevolgen op erfrecht of ouderlijk gezag

- onderscheid moeder en vader:

de moeder:

• eenheidsregeling: ongeacht of de geboorte binnen of buiten het huwelijk plaats heeft gevonden
• 3 manieren om af te kunnen stammen van de moeder:

1. naam moeder is vermeld in de geboorteakte

2. vrijwillige erkenning indien er geen geboorteakte is (bv bij vondelingen)

3. gedwongen gerechtelijke vaststelling

• een moeilijkheid echter in het moederschap is bij draagmoeders: degen die bevalt is hierbij de juridische moeder, terwijl de vrouw wiens genetisch materiaal in het kind zit niet de juridische moeder is

de vader:

• onderscheid gemaakt naargelang de geboorte of verwekking (dus 300 dagen na nietigverklaring van het huwelijk) binnen of buiten het huwelijk plaats heeft gevonden
• 3 manieren om vaderschap te verkrijgen:

1. binnen het huwelijk: de man is de vader, ongeacht of hij de biologische vader is of niet!

2. buiten het huwelijk: vrijwillige vaderlijke erkenning op wijze van afstamming

• meerderjarig kind moet hierbij toestemmen
• minderjarig kind: de moeder moet toestemmen
• bij overspel (biologische vader wilt kind erkennen bij de vrouw die hij heeft verlaten): moet ter kennis gebracht worden aan echtgenote

3. buiten het huwelijk: gerechtelijk onderzoek: gedwongen erkenning tegen de wil in van de man wiens afstemming vastgesteld wordt (het probleem hierbij is dat een DNA test nog niet afgwingbaar is)

Gevolgen

• naam van de vader wordt genomen
• de erfenis regeling wordt bepaald door wie je juridische vader is
• alimentatie = onderhoudsplicht
  • in rechte lijn: ouders hebben een plicht om jou op te voeden
  • wederkerig: jij moet ook voor je ouders in staan wanneer zij op leeftijd zijn
  • afstammingsgraad bepaalt de voorrang op alimentatie
  • alles wat noodzakelijk is voor een menswaardig bestaan ≠ armoedegrens! alimentatie hangt ook af van de financiele toestand en andere factoren
  • in verhouding tot de behoeften van wie vordert en het vermogen van wie verschuldigd is bv: de eeuwige student hoef je niet altijd te blijven onderhouden bv: als je als kind alleen gaat wonen kan het dat je ouders nog in zeker mate onderhoudsplicht hebben
  • de alimentatie bij kinderen is zowel materieel en moreel en geldt voor gewone en buitengewone kosten
• opvoedingsplicht
• tuchtigingsrecht (kind op de billen slaan)
• opleidingsrecht
• vertegenwoordigingsrecht: de ouders treden voor het minderjarig kind op
• genotsrecht: als kind bijvoorbeeld een onroerend goed heeft geërfd maar de huurwinst zal dan wel naar de ouders gaan

twee ongehuwde personen die uit vrije wil tot een instituut toe treden dmv een vormgebonden overeenkomst met oog op het tot stand brengen van een duurzame levensgemeenschap (: als de ambtenaar de indruk krijgt dat het huwen is omwille van een verblijfsvergunning of nationaliteit, … is het niet toegestaan en spreekt men van een schijnhuwelijk bv andere taal, vrouw is prostituut)

• een verloving is wel een feitelijke toestant maar heeft geen gevolgen
• een christelijk huwelijk is niet officieel, deze is pas mogelijk na een wettelijk huwelijk

grondvereisten

• geslachtsneutraal (homo’s en hetero’s gelijk)
• leeftijd: minstens 18 jaar, tenzij er een uitzondering plaats vindt uitgesproken door de jeugdrechtbank
• toestemming: partijen moeten in persoon verschijnen bij ambtenaar van burgerlijke stand, toestemming van de ouders is niet noodzakelijk en het postuum huwelijk is niet mogelijk (als 1 van de partner overlijdt voor het huwelijk kan de ander niet alsnog met die trouwen (bv voor erfrechtelijke zaken)
• verbod op schijnhuwelijk
• bigamie is verboden (de twee personen moeten ongehuwd zijn (zie definitie))
• er zijn huwelijksbeletselen:
  • absolute: bloedverwanten in rechte lijn en tussen broers en zussen mag er niet gehuwd worden
  • relatieve: aanverwanten in rechte lijn of bloedverwanten in de zijnlijn in de 3^e graag mogen ook niet trouwen. Het is relatief omdat de Koning dit verbod in uitzonderlijke situaties kan opheffen

Vormvereisten

• huwelijksaangifte: moet bij de ambtenaar van burgelijke stand plaats vinden, waar een aantal documenten worden overhandigt en de akte van huwelijksaangifte wordt neergelegd op de griffie vd RB van 1^e aanleg
• huwelijksvoltrekking: kan pas na 14 dagen na de aangifte en moet binnen de 6 maanden. De voltrekking is openbaar, de echtgenoten moeten in persoon verschijnen en getuigen zijn toegestaan (max4) maar is niet verplicht

Gevolgen

a. Primair huwelijksstelsel: inhoud= persoonlijke en vermogensrechtelijke regels

wederzijdse rechten en plichten: een soort van minimale dwingende solidariteit

• samenwonen is verplicht (wat indirect dus een plicht is tot levensgemeenschap en geslachtsgemeenschap, maar bij verkrachting kan wel ingegrepen worden)
• getrouwheid: overspel mag dus niet maar dit is geen grond voor echtscheiding (zie echtscheiding)
• hulp: wederzijds onderhoud en bijstandverplichting (= materiële zorgen en morele genegenheid) geen hulp of bijstand is wel een grond tot echtscheiding
• bescherming van de gezinswoning: er is geen vrij beschikkingsrecht, er is steeds instemming nodig van de andere echtgenoot en bij huur hebben beide partners gelijk en overdeeld recht op de huur
• beroepskeuze is onafhankelijk van de partner tenzij de geestelijke en stoffelijke belangen van de echtgenoot erbij worden geschonden
• bijdragen:
  • er is een rangorde bij de besteding van de inkomsten: in de eerste plaats moeten uitgaven worden gedaan voor de familie
  • opening van een bankrekening kan volledig zonder instemming van de andere echtgenoot, maar kennisgeving ervan is wel verplicht
  • indien de bijdragen niet in de eerste plaats naar de familie gaan kan er naar de rechter worden gegaan voor een onderhoudsvergoeding. De rechter kan dan besluiten dat het noodzakelijk is om een gemeenschappelijke rekening te openen
  • hoofdelijkheid van huishoudelijke schulden: ze zijn beide gelijk gebonden voor de schulden ten behoeve van huishouding

b. Secundair huwelijksstelsel: vermogensrechtelijke regels (wettelijk en conventionele huwelijksstelsels)

er zijn 3 mogelijke huwelijksstelsels: wettelijk stelsel (scheiding van goederen met gemeenschap van aanwinst), stelsel van algehele gemeenschap, stelsel en zuivere scheiding van goederen (vaak bij 2 zelfstandigen om het risico in te dekken)

Actief:

• Eigen vermogen: goederen gekregen voor het huwelijk en goederen om niet (=die geschonken zijn) en goederen eigen omwille van hun aard( bv: kleren)
• Gemeenschappelijk vermogen: samen bijdragen tot onderhoud en verbetering van de welvaart van het gezin + alles wat echtgenoten tijdens het huwelijk verdiend hebben (uit arbeid, beleggingen, besparingen en aanwinsten)

Passief:

• Eigen schulden: schuldeiser kan alleen bij de echtgenoot die schuldenaar is verhalen
• Gemeenschappelijke schulden: schuldeiser kan beide echtgenoten verhalen op schulden samen aangegaan of schulden ten behoeve van de huishouding en/of opvoeding kinderen. Dit mag op de 3 vermogen, de schuldeiser mag vrij kiezen

Bestuur gemeenschappelijk vermogen: moet gebeuren in belang van het gezin

• gelijktijdig bestuur: algemene en residuaire regel, beide echtgenoten nemen eigen beslissingen die de ander moet eerbiedigen
• alleen bestuur is alleen mogelijk op eigen beroepsgoederen
• gezamenlijk bestuur: toestemming van beide echtgenoten in vereist (bij koop, hypothecaire lening,…)

Ontbinding:

• overlijden van 1 van de echtgenoten
• echtscheiding of scheiding van tafel en bed
• gerechtelijke scheiding bij wanbeheer, slecht bestuur of verkwisting die de belangen van de eiser in gevaar brengen
• bij overgang tot een ander stelsel

einde

enkel mogelijk onder 2 omstandigheden:

• overlijden waarbij het wettelijk huwelijksvermogensstelsel onmiddellijk wordt ontbonden en het gemeenschappelijk vermogen wordt verdeeld (deel van de overleden echtgenoot en nog levende echtgenoot)
• echtscheiding op grond van onherstelbare ontwrichting of onderlinge toestemming (zie echtscheiding)

wie

• twee ongehuwde personen, ongeacht het geslacht
• niet noodzakelijkerwijze seksueel affectieve relatie
• min 18jaar en bekwaam om een contract af te sluiten
• niet verbonden door huwelijk of een andere vorm van samenwoning

hoe

• formele rechtshandeling: schriftelijke verklaring moet worden afgelegd bij de ambtenaar van burgelijke stand
• verklaring wordt opgenomen in het bevolkingsregister

rechten en plichten

verschil met huwelijk:

• bescherming van de gezinswoning + huisraad: 1 partner kan de ander niks verwijten, al is hij degene die het huis heeft gekocht (bv: “by the way” ik heb het huis verkocht, ik ben immers ook de eigenaar  dit is onmogelijk. inspraak is noodzakelijk)
• de kosten worden samen gedeelt: ieder is evenredig in zijn bijdragen in de lasten

vermogenrechtelijke gevolgen

• ieder heeft zijn eigen bezittingen
• ze kunnen beide aangesproken worden voor de schulden aangegaan voor het huishouden
• voor de fiscus is de behandeling gelijk als die voor gehuwden: hun inkomen wordt opgeteld en volgens de belastingsschijf belast

erfrechtelijk

• zonder testament
  • ze kunnen beperkt van elkaar ervens
  • er is een onderhoudsverplichting ten opzichte van behoeftige ouders en kinderen van de overleden partner
  • er is automatisch vruchtbruik van de gezinszoning en huurrecht
• met testament
  • als er geen kinderen zijn mag alles aan de samenwonende partner worden geschonken

einde

• huwelijk van 1 van de partner
• overlijden van 1 van de partner
• een officiele nietigverklaring
• schriftelijke verklaring bij een abtenaar van burgerlijke stand (eenzijdig of in onderlinge overeenstemming)

Het recht kijk eigenlijk niet naar deze vorm van samenwonen, de reden speelt geen rol, er zijn geen gevolgen, … want er zijn geen gevolgen op de staat van de persoon

wie

- iedereen ongeacht de aard van relatie, verwantschap of geslacht

hoe

- ingeschreven zijn op hetzelfde adres

gevolgen

• geen verplichtingen tot samenwoning, getrouwheid, bijstand of hulp (zoals bij het huwelijk wel het geval is)
• Vermogenrechtelijke gevolgen:

- persoonelijke bezittingen blijven persoonlijke bezittingen, ook als er aankopen worden gedaan tijdens het samenwonen

- gezamelijke schulden: als er iets samen wordt gekocht maar jij hebt minder betaald, wordt naar het persoonlijk aandeel onderzocht (en de schuldeiser kan alleen op jou aanspraak maken voor jouw persoonlijk aandeel)

• Erfrechtelijk:

• geen erfrecht
• schenkingen zijn de enige manier om iets aan samenwonend partner te kunnen geven

einde

• adreswijziging
• geen formaliteiten
• eventuele gevolgen vanwege het opstellen van een samenwoonstcontract (maar dit is niet verplicht)

• rechtssubject: drager van rechten en plichten (zijn zowel natuurlijke als rechtspersonen)
• staat: het geheel van hoedanigheden die de rechten en plichten van de natuurlijke persoon bepalen
• indentificatie van de persoon (ieder mens is in het recht ook uniek)
  • Geslacht: er zijn nog wel een paar verschillen tussen M/V in het recht, maar het doel is om discriminatie weg te werken. Bepaalde geslachten (het geslacht X worden niet in in België erkend maar wel in oa. Australië en Oostenrijk (?) )
  • Naam
    • familienaam:

× in het wet is de familienaam nog patriarchaal (het kind krijgt de achternaam van de vader) maar sommigen krijgen beide achternamen

× vondelingen krijgen vaak rare achternamen, bepaald door de ambtenaar van burgelijke stand

× gehuwden (vrouwen): behouden steeds hun meisjesnaam maar (mogen) gebruik maken van de familienam van de echtgenoot

× een familienaam kan alleen met een KB gewijzigd worden

• Voornaam:

× prerogatief = ouders mogen kiezen, maar in extreme gevallen mag de staat wel ingrijpen

× wijziging van voornaam komt maar zeer zelden voor, maar in geval van een hatelijke of belachelijke naam naargelang veranderingen in situaties wordt het wel toegestaan (bv: veel mensen die Adolf heetten wouden hun naam veranderen na WOII)

• Bewijs: het enige echte bewijs van bestaan is het register van de burgelijke staat (deze is authentiek). En identiteitskaark is niet authentiek
• Staat in de natie:
  • Nationaliteit:

× wordt toegekend (automatisch) door het lang waar je in geboren bent of wordt verworven

× men neemt de rechten en verplichtingen aan van het land van nationaliteit

× in bepaalde landen zijn dubbele nationaliteiten toegestaan

• Woonplaats:

× De woonplaats is daar waar men zijn hoofdverblijf heeft (Art.102BW)

× uw woonplaats hoeft dus niet hetzelfde te zijn als de feitelijke verblijfplaats (bv: iemand zit op kot in Gent, maar woont officieel nog in Antwerpen)

× woonplaats heeft ook betrekking tot nalatenschap, want stel dat u overlijdt op vakantie, dan sterf je eigenlijk officieel in je woonplaats, en gelden de erfenisrechten van het land van de woonplaats

• De staat van een persoon bepaalt heel wat rechtsgevolgen zoals huwelijk, afstamming, overlijdenis
• Bewijs van staat:
  • gemeentelijk bevolkingsregister
  • er zijn 5 registers van burgerlijke stand: geboorte, huwelijksaangiften, akten van huwelijk, akten van overlijden, nationaliteitsakten
  • een uittreksel van deze registers zijn de authentieke bewijzen van de staat van de persoon die beschikbaar zijn

Het Grondwettelijk Hof

• geen algemene toetsingsbevoegdheid
• heeft een bijzondere samenstelling : 12 rechters: 6 nederlandse en 6 franse, 6 politici en 6 niet-politici
• uitspraak via 2 procedures:
  • vernitiegingsberoep: retroactief en erga omnes, binnen 6 maanden na publicatie nieuwe regels
  • prejudiciële vraag: naar aanleiding van een concreet geschil waarbij de onwettigheid van een W/D/O wordt ingeroepen. Het is de RB die de vraag formuleert aan het GWH, maar hierbij is geen vernietiging mogelijk

De Raad van State

• hebben een vernietigingsbevoegdheid = objectief contentieux
  • dit kan door elke belanghebbende worden aangevraagd : de belanghebbende moet er persoonlijk bij betrokken zijn, een actio popularis is verboden

** examen: kan Greenpeace actie ondernemen tegen een overheidsbeslissing (bv Brussel wilt de wegen verbreden waardoor er bossen verdwijnen)? Nee, de enige die er direct belang bij hebben zijn eventueel de omwonende. Toch is er soms wel een collectieve actie in het belang van het milieu **

• vernietigingsbevoegdheid:
  • alleen oordeling over legaliteit en niet over opportuniteit (alleen machtsafwenidng, schending van de wet)
  • de administratieve rechtshandeling verdwijnt definitief uit de rechtsorde ex tunc = de rechtshandeling wordt geacht nooit te hebben bestaan en deze vernietiging geldt erga omnes  dit is bijzonder omdat uitspraken altijd inter pares zijn en dus niet over privaatrechtelijke gevolgen gaat
  • stel dat je door de overheid bent geschaadt. Ook al is de uitspraak ex tunc, het duurt nog steeds zooo lang voor de RvS om een beslissing te maken dat je er geen gevolgen van gaat hebben. Daarom gaan veel mensen naar hof of RB om te pleiten voor een subjectief recht dat geschonden is
  • schorsingsbevoegdheid
    • bij uiterst hoogdringendheid spreken we over een kortgeding: dit is een bijzonder verzoek het heel snel moet gaan (bv bij uitwijzing)
    • het verzoekend partij moet aantonen dat vernietigingsmiddelen op het eerste gezicht kennelijk gegrond zijn en dat er dreiging is van een moeilijk te herstellen ernstig nadeel
  • exceptie van onwettigheid: RB kan de wet wel aan een Europese wet toetsen maar niet aan de grondwet. Op deze manier kan een RB wel besluiten om een KB niet toe te passen, maar hij is pas nietig als je naar de RvS gaat. In de concrete zaak

Federaal niveau: Raad voor Vreemdelingenbetwistingen

Vlaams niveau: Raad voor Vergunningsbetwistingen, Milieuhandhavingscollege, Raad voor betwistingen inzake studievoortgangbeslissingen

1. eerstelijnswerking : voor juridische vragen is er een wetswinkel waar je informatie krijgt over de verschillende mogelijkheden die er voor jou zijn (≠juridisch advies)

2. juridische eerstelijnsbijstand: een eerste juridisch advies

• huurdersbonden, vakbonden, ocmw’s
• bij de Commissies voor Juridische Bijstand kan je gratis of goedkoop eerste oriënterend juridisch advies krijgen, aanwijzing van advocaten op basis van specialisaties (meer niet 1 bepaalde advocaat)

3. juridische tweedelijnsbijstand: bijstand van een advocaat (kan pro-deo gebeuren als je te weinig inkomsten hebt)

c. Controle op het recht: administratieve rechtscolleges

burger tegen overheid

• beroep op ombudsman: onafhankelijke instantie die klachten behandelt over onbehoorlijk (≠onwettig) optreden over de overheid en vervult een adviserende rol (hebben geen beslissende bevoegdheid). Ze maken een jaarlijks verslag die in de politiek erg gevoelig ligt.
• administratief beroep: ≠jurisdictioneel beroep
  • gaan beroep stellen bij het orgaan van actief bestuur
  • hebben de mogelijkheid om legaliteit en opportuniteit te onderzoeken (terwijl beroep alleen op legaliteit berust)
• rechtsbescherming:

jurisdictioneel beroep bij de Raad van State:

• dubbele rol:
  • adviserende bevoegdheid (afdeling wetgeving: advies+preventieve controle, wettigheidscontrole op alle reglementaire regeringsbesluiten of van de individuele ministers)
  • afdeling bestuursrechtspraak: echte jurisdictionele rechtscollege die bevoegd is voor de vernietiging van administratieve rechtshandelingen
  • statuut sui generis:
    • adviserend: kan gevraagd worden om een dringend advies (binnen de 5 dagen)
    • het is een echt jurisdictionele rechtscollege
    • de rechter in de RvS is de staatsraad, en hij wordt bijgestaan door assesoren
    • hun advies is verplicht bij ontwerpen of wanneer 1/3 van de leden het aanvragen
    • het advies is echter niet bindend
    • bekijkt de juridisch-technische kant van de zaak