1. Grenzen aan forensen (gemiddeld 2 keer 30 minuten reistijd). Maar: tijd loopt op met inkomen en tweede huis in combinatie met pied-à-terre in de stad.

2. Reproductie van arbeid is lokaal gekoppeld aan alledagse instituties als familie, scholen enz.

3. Gehechtheid aan plaats. Internalisering van identiteit plaats: Ajax, de Melkweg, cafés, clubs, grachten.

4. Productie meestal gelokaliseerd op vaste plek (gaat steeds minder op dankzij ICT: vb. oDesk--> bedrijf waarbij men scripties en onderzoeken kan kopen die geleverd worden door mensen van de hele wereld).

5. Regulering van arbeid altijd lokaal. Kapitaal in principe mobieler dan arbeid, maar:

• Sociale verschillen in relatie kapitaal-arbeid, deel arbeid zeer mobiel (bv. topvoetballers, maar ook aspergeplukkers).
• Geografische verschillen in relatie kapitaal-arbeid: landschap van productie gedifferentieerd. Positie arbeid en ook wijze van reporductie van arbeid afhankelijk van breder institutioneel kader. Kader (nog steeds) grotendeels nationaal. Significante verschillen in institutionele kaders tussen landen. Verschillen structureel, interlocking en padafhankelijk.

Typologie David Soskice:

1. LMEs: Liberal Market Economies. (voorbeeld VS)
2. CMEs: Co-ordinated Market Economies (Duitsland; Nederland)

LMEs: Financieel systeem met nadruk op korte termijn, maar wel hoge risico's mogelijk.
CMEs: Financieel systeem gericht op lange termijn financiering.

LMEs : Arbeidsverhoudingen: gedereguleerde arbeidsmarkt; zwakke vakbonden, sterke controle door topmanagement.
CMEs: Gereguleerde arbeidsmarkt, vakbonden belangrijke rol, consultatie binnen ondernemingen en tussen ondernemingen.

LMEs: Onderwijssysteem: gericht op algemeen onderricht.
CMEs: Onderwijssysteem: gericht op voortgezet (hoger) beroepsonderwijs vaak in samenwerking met bedrijfsleven.

1. LMEs: Vorm van concurrentie: scherpe concurrentie; geen samenwerking tussen bedrijven ("arm's length"). Kartelvorming wordt zwaar op gelet.

2.CMEs: Vorm van concurrentie: samenwerking mogelijk tussen bedrijven op gebied van onderwijs, standaards, productontwikkeling e.d.

1. Aard van innovatie. Grotere kans op radicale innovaties: Google, Facebook, Apple.
2. Aard van innovatie. Grotere kans op incrementele innovaties (Mercedes, BMW). Veel meer
bestendig en taaier. Nieuwe bedrijven veel minder in Duitsland.

1. Aard producten. "Nieuw" staat voorop, weinig oog voor kwaliteit.
2. Aard producten. Kwaliteit staat voorop, complexe producten.

Hoorcollege 4. 10-2-2014. De geografie van Global Finance. De geografie van waardeketens.

Doelen:
- Kennen van enkele kernbegrippen van global finance.
- Begrijpen van relatie met neoliberalisme.
- Begrijpen van ontstaan kredietcrisis.
- Begrijpen van geografie van global finance.

Financialization: "refers to the increasing importance of financial markets, financial, motives,
financial institutions, and financial elites in the operation of the economy and its governing
institutions, both at the national and international levels" (Epstein, 2001). Kijk voor andere definitie
van wikipedia en Grete Krippner op de dia's.

Hoorcollege 5. 17-2-2014. De geografie van Global Finance. De geografie van waardeketens.

• Liberalisering (minder regels en beperkingen ten aanzien van buitenlandse handel en investeringen m.n. val van communisme en opening van China).
• Space-shrinking technologies. (ICT heeft enorme impact gehad op het verkeer van kapitaal. De informatie van waar je kan investeren gaat bv. via ICT, proces waardoor kapitaal mobiler is geworden)
• Institutionele weefsel (banken, media, transportknooppunten--> zijn allemaal meegegroeid).

Opties van bedrijven:
1. Veranderen van productielocatie.
2. Uitbesteden. Inkopen van productieonderdelen.
3. Veranderen productiewijze in een locatie (flexibiliseren (uitzendbureaus, ZZP-er), downgrading,
multiskilling)
4. Discursive strategies: mondialisering als stok achter de deur om arbeidsvoorwaarden uit te hollen.

• Ongelijke toegang: lage inkomens minder toegang. (Over het algemeen zijn economen het hier mee eens)
• Externe effecten: wat niet in prijs wordt meegenomen. (Ook hier zijn economen het over het algemeen mee eens)

Michael Sandel:

• Vermarkting/commodificatie kunnen aard van product veranderen, geen neutraal proces.
• "sometimes, market values crowd out nonmarket values worth caring about"
• Kyoto verdrag: maakt het acceptabel om te vervuilen door er voor te betalen: morele stigma op vervuilen verdwijnt.

IVF (eicel bevruchten buiten het lichamelijk lichaam) maakt "unbundling of the supply chain"mogelijk: eicel kan van andere vrouw zijn dan degene die baarmoeder beschikbaar stelt: "gestational suroogacy" maakt "comercial surrogacy" mogelijk (extreme vorm van commodificatie): $20000 - $25000 per zwangerschap in VS, maar $4500-$7500 in Anand, India.

- Gemeenschappelijk (bv. zee). Gevaar: geen verantwoordelijkheid dus het kan snel uitgeput worden.
- Staatseigendom en staatsexploitatie (Saoedi Arabië).
- Staatseigendom en exploitatie door de private sector (aardgas in Nederland).
- Privé-eigendom en exploitatie door private sector (boer in Nederland).

Trends in eigendomsstructuren:

- Trend naar meer bepalen van eigendomsrecht van natuur.
- Grotere rol van staten in controleren van natuur (Gazprom).
- Privatiseren van collectieve hulpbronnen (bv. water)
- Trends hebben eigen geografie.

Commodificatie van nadelige milieu-effecten. Onderdeel van neoliberalisme: vergroting van domein van marktallocatie. Geef natuur een prijs en probeer externe effecten te internaliseren: commodificatie van vervuiling, maar prijs moeilijk te bepalen, "productie" moeilijk te meten en te controleren.

Michael Sandel: filosofische analyse van commodificatie en expansie marktdomein na "era of market triumphalism". Niet alleen een markteconomie, maar ook een marktsamenleving.