AdWords

NATUURTOESTAND & SOCIAAL CONTRACT BIJ HOBBES

Gepubliceerd in Filosofie
Reageer als eerste!
dinsdag, 14 januari 2014 13:21

NATUURTOESTAND = wereld zonder staat
= onveilig en zeer bedreigend
- enige waar individuen op bekommerd zijn is hun zelfbehoud.
- Iedereen is vrij in de zin dat iedereen al wat hij begeert kan opeisen.
=> Als iedereen ‘recht’ op alles heeft, is er uiteraard geen recht meer.
- Leven is constant in beweging, begeerte vlindert van een object naar andere.
- Volgens hem willen mensen altijd het beste en zijn ze constant in onderlinge competitie/strijd met elkaar.
OPLOSSING: 1 centraal machtsorgaan dat het monopolie heeft via het afsluiten van een SOCIAAL CONTRACT
=> Mensen geven al hun macht af aan de staat die zo monopolie heeft. Ze ontstaat o.w.v. keuze van individuen en niet o.w.v. goddelijke instructuur.
De Staat = LEVATHIAN die:

- veiligheid en orde waarborgt in de samenleving

- regels, afspraken en het recht kan afdwingen

- mensen met rechten en plichten creëert.

=> sociaal verdrag is hier dus onvoorwaardelijke onderwerpingspact!
De Leviathan tekent dit verdrag niet! Men kan dus niet in opstand komen tegen wantoestanden van de Leviathan! Ze is aan niemand verantwoording schuldig! (Hobbes denkt: zelfs wantoestand is beter dan pure chaos)
=> “ Convenants without the sword are but words = Overeenkomsten zonder dwangmacht zijn slechts woorden”
Gevolg: staat kan dus burgers gewoon verwijderen zonder veel zorgen.
OPMERKINGEN:

1. Er is geen maatschappij denkbaar buiten de staat. De maatschappij is het product van de Leviathan!
2. Hoe komt dat mensen in de natuurtoestand zo’n verdrag afsluiten?
=> Ons zelfbehoud vinden we belangrijker dan vrijheid. We willen overleven!
3. Wat doe je dan met de Kerk?
= een macht in de macht en is volgens hem ook zeer bedreigend.
=> Iedereen moet wapens afstaan. Pas dan kunnen afspraken gemaakt worden aangezien leviathan kan tussenkomen als ze niet nageleefd worden.
Vandaag: Financiële markten die staatsorde bepalen = macht in de macht. Zou wederom Hobbes zeer bedreigend vinden!

In Hobbes zijn theorie vinden we aantal argumenten waarom een ontwikkelde maatschappij een ontwikkelde staatsstructuur nodig heeft:

1. Een vrije ongeregelde markteconomie staat volgens hem gelijk met oorlog. Het is dan ook niet toevallig dat de markt en nationale staten historisch samen zijn opgekomen.

2. Ongelijkheid is een oppervlakte verschijnsel. Fundamenteler is de teloorgang van het hiërarchische verschil in individualistische maatschappij ordening. Gelijkheid is voor hem een bron van oorlog.

=> zorgt er voor dat evenveel hoopt zijn doeleinden te bereiken
Gevolg: 2 mensen die hetzelfde begeren waarvan zij niet samen kunnen genieten gaan in oorlog komen te staan met elkaar.
3. De fundamentele asymmetrie tussen de staat en de burgers.
=> De staat heeft niet alle burgers nodig, maar de burgers wel de staat.
Er zullen omstandigheden zijn waarin de staat dus burgers zal moeten kunnen opofferen voor het algemeen belang.

Lees meer...

HOBBES (1588-1679)

Gepubliceerd in Filosofie
Reageer als eerste!
dinsdag, 14 januari 2014 13:19

* Hobbes leefde net voor de Glorious Revolution. Engeland = slachtveld.

=> Hobbes heeft een heel leven lang geleefd in politieke strijd en angst voor eigen leven en dat heeft zijn denken sterk bepaald. Er is voor hem 1 publiek goed: VEILIGHEID.

Lees meer...

DE KENMERKEN VAN SOCIAAL-CONTRACTDENKEN

Gepubliceerd in Filosofie
Reageer als eerste!
dinsdag, 14 januari 2014 13:18

Men beschouwt de maatschappij niet langer als natuurlijke werkelijkheid.
=> De maatschappij is een kunstmatige realiteit gemaakt door mensen door middel van een contract. Men begint te redeneren vertrekkende van de constructie van een natuurlijke toestand.
Overgang van nat. naar mtsch. toestand wordt gezien als een contract.
De legitimiteit van de maatschappij berust op de individuele wilsinstemming van de burgers.
Men beslist - in het sociaal verdrag om de maatschappij in te stellen
- - elkaar te respecteren en voortaan in vrede te leven
- - hoe men samenleven zal organiseren
  - - wat rechten en plichten van de staat en subjecten zullen zijn.
* Dit sociaal contract wordt snel verspreid in verschillende revoluties:
1689: Glorious Revolution in UK => ontstaan van de democratie. De koning wordt verplicht zijn macht te delen met het parlement.
1776: Amerikaanse Revolutie
1787: Franse Revolutie => doorbraak van de democratie + schok voor de mensen want hun koning, die toch als god aanzien werd, wordt onthoofd.
!Merlijn sage: Arthur is voorbestemd. Dit soort verhaaltjes is helemaal gedaan in de moderniteit! Men is niet zomaar meer voorbestemd. Hij moet verkozen worden! Het individu kiest.

Lees meer...

De maatschappij als contract: Hobbes & Locke

Gepubliceerd in Filosofie
Reageer als eerste!
dinsdag, 14 januari 2014 13:17

* Men gaat breken met religie en koningen en interesse gaat naar de “Staat”.
Hoe kan men de organisatie van de maatschappij, rechten en plichten van de staat en individuen legitimeren op strikt menselijke basis zonder preferentie naar goddelijke bevelen? => via een SOCIAAL CONTRACT

Lees meer...

DE VOORLOPIGE MORAAL VAN DESCARTES

Gepubliceerd in Filosofie
Reageer als eerste!
dinsdag, 14 januari 2014 13:16

enkele vuistregels die hem moeten toelaten te handelen zolang zijn theoretische reflectie over de wenselijke levenswijze nog onaf is.
1^ste maxime: Gehoorzaam aan de wetten en gebruiken van het land en de religie waarin men is opgevoed + volg de meest gematigde opinies.
2^de maxime: Wees zo beslist mogelijk in je handelingen en blijf zelfs de meest twijfelachtige opinies volgen eens je ze hebt aangenomen.
3^de maxime: Je moet altijd eerder jezelf proberen overwinnen dan het lot.
Het zegt ons dus helemaal niet wat we moeten doen of laten, het presenteert een levensideaal. Een goed mens is in de eerste plaats iemand die tevreden is en in het reine is gekomen met zichzelf.
Descartes kan die tevredenheid pas vinden als hij niet-betwistbare meningen van anderen moet overnemen, maar de waarheid kan vinden!
- Conclusie: Het volstaat om goed te oordelen om goed te doen!
Dit doet ons herinneren aan Socrates intellectualistische ethiek
Bij Descartes is de rede echter meer praktisch gericht! Mens = toeschouwer van het theater van het leven. Hij beleeft gevoelens en passies maar weet er afstand van te houden. Hij handelt niet als emoties hoog oplaaien.

Lees meer...

HET DUALISME VAN DESCARTES

Gepubliceerd in Filosofie
Reageer als eerste!
dinsdag, 14 januari 2014 13:14

De cartesiaanse antropologie is dualistisch.
Ze bekijkt de mens als lichaam, die als machine dient, met een ziel erin.
ze bestaat dus uit 2 substanties die van nature niets gemeen hebben.
Bij Platoons dualisme => ook een scheiding lichaam-ziel waarbij de ziel zou het lichaam sturen. Ziel is wagenmenner die lichaam (de paarden) aanstuurt.
Maar hoe kan men dan gevoelens als pijn, honger, dorst,… begrijpen?
=> Er is een nauwere eenheid tussen ziel en lichaam bij Descartes dan dat de ziel gewoon het lichaam zou sturen. Hoe de samenwerking tussen ziel en lichaam kan begrijpen ziet Descartes niet onmiddellijk in.
!Het dualisme steunt niet op het misprijzen van het lichamelijke zoals men bij Plato bijvoorbeeld aantreft!
Opmerking: Men is de voetnoten van Descartes over het dualisme snel vergeten en in de moderne westerste cultuur overal dualismen gaan invoeren!
Natuur – Cultuur, Materie – Geest, Object – Subject,…
Dit was voor Descartes slechts een methodisch devies, geen werkelijkheid.
Door scheiding tussen mens en het andere
objectieve wetenschap + technologische vooruitgang mogelijk!
natuur wordt geïnstrumentaliseerd

Lees meer...

DE GODSBEWIJZEN VAN DESCARTES

Gepubliceerd in Filosofie
Reageer als eerste!
dinsdag, 14 januari 2014 13:13

Hoe brengen we deze twee conclusies van het ik en de wereld samen?
(= problème du pont, het overbruggingsprobleem)
=> Via God. Hij gaat God bewijzen.
1. Het a-posterioribewijs: Wanneer ik beseft dat ik twijfelt, betekent dit dat ik ook weet heeft van zijn onvolkomenheid. Dit is slechts mogelijk als ik me kan vergelijken met het idee van een volmaakt wezen! Hoe kan je dit idee nu gekregen hebben? Dit idee kan alleen maar in ons gelegd zijn door een perfect wezen dat werkelijk bestaat. Dat perfect wezen noemen wij God.
2. Het a-prioribewijs: Er moet een volmaakt wezen bestaan en moest dit een onvolmaakte eigenschap hebben dan bestaat er ander waarbij die eigenschap wel volmaakt is en moest dat dan weer een onvolmaakte eigenschap hebben, dan bestaat er nog wel een wezen waarbij die onvolmaakte eigenschap wel volmaakt is enzovoorts enzovoorts… Dit volmaakt wezen is in zijn ogen God. God kan dus geen mal-ingenie zijn want dan zou hij onvolmaakt zijn. We kunnen dus vertrouwen op ons redeneren aangezien die mal-ingenie wegvalt.
PROBLEEM: Godsbewijs wordt onmiddellijk afgekraakt!
Godsbewijzen zijn ook redeneringen en daarvan hebben wij slechts zekerheid omdat God bestaat en hij ons niet in dwalingen zal leiden.
=> Men moet God dus veronderstellen in de bewijzen van Descartes om zijn bestaan te kunnen bewijzen. Zijn bestaan is dus nog niet echt bewezen!
Gevolg: Hoe kunnen we ik en wereld nog samenbrengen als God niet bestaat?

Lees meer...

NIEUWE TECHNIEK: DE METHODISCHE TWIJFEL

Gepubliceerd in Filosofie
Reageer als eerste!
dinsdag, 14 januari 2014 13:12

( existentiële twijfel v Sartre = twijfelen aan zin van het bestaan en aan eigen identiteit) Er is geen existentiële twijfel bij onafhankelijke denkers. Ze stellen: Laat ons eens starten met aan ALLES te twijfelen!
Vb1. Emmer met water: stok er in steken => ze lijkt gebroken, dat is toch wat je ziet, maar ze is het niet!
ZINTUIGEN kunnen ons BEDRIEGEN.
+ we kunnen ons zaken inbeelden (die zaken zijn dus onzeker)
+ er is misschien een slechte geest is die ons verstand bedriegt….
- Descartes komt door aan alles te twijfelen tot de volgende conclusies:

ding waar je niet aan kan twijfelen is dat je aan het twijfelen bent.

cogito ergo sum (= notie van het ik/subject)
- ‘ik’ wist langs deze weg dat het een substantie is, iets autonoom, dat volstrekt op zichzelf bestaat en niet anders nodig heeft om te bestaan.
- (Strikt genomen is alleen God een substantie. Daarom zal Descartes substantie in afleidende zin gebruiken: het ik is een substantie als het van niets anders dan God afhangt.)
- dit is een idee claire en distinct (klaar & duidelijk) en dat is het soort inzichten dat we moeten zoeken.

2. de uitgebreidheid

=> ontstaat wanneer hij met was van kaars aan het spelen is en ziet wat voor mogelijke vormen hij allemaal kan maken.
Ergens is er dus tastbare substantie (notie van de wereld/objecten)

Lees meer...

DESCARTES (1596-1650)

Gepubliceerd in Filosofie
Reageer als eerste!
dinsdag, 14 januari 2014 13:11

* Nieuwe filosofen studeren niet aan de universiteit. Descartes studeert bij de Jezuïeten, maar vindt dat hoewel hij studeert “niets leert”! Dus hij loopt weg en loopt rond waar het hem uitkomt.
=> Ontstaan van onafhankelijke denkers die helemaal op nieuw beginnen en opzoek gaan naar een nieuwe start in de kennis, waar men ook nu opnieuw weer waarheid wil vinden die absoluut zeker en onbetwistbaar is.
Descartes apprecieert bijv. alleen de mathematische kennis en NIET wat in de bijbel staat. Dit denken ontstaat door religieuze breuk van Luther & Calvijn.

Lees meer...

ONTTOVERING (M. WEBER heeft dit beschreven)

Gepubliceerd in Filosofie
Reageer als eerste!
dinsdag, 14 januari 2014 13:09

Er komt een proces van onttovering/rationalisering van de samenleving op gang bij de overgang tussen deze twee tijden. Belangrijk bij het proces van onttovering zijn de LEEFWERELD ( huisdieren hebben emotionele en persoonlijke waarde) en de WERELD (slachtdieren zijn gewoon een nummer). Er komt een evolutie van subjectiviteit van de leefwereld naar objectiviteit van de wereld, waarbij we de subjectiviteit toch nog graag koesteren vaak.
- Voorbeeld 1: Aristoteles: De sterren draaien rond de aarde en doen dat cirkelvormig omdat het een perfect lichaam is.
Later Ptolemaes: Maakt een synthese rond de beweging en heeft door dat deze bewegingen zeer complex zijn, maar hij werkte dit idee niet uit.
Nog later Copernicus: De aarde staat niet in het midden waar alles rond draait, maar de zon! Geocentrisme wordt vervangen door heliocentrisme.
Nog later Galilea: het zijn geen cirkels waarin het draait, maar eclipsen!
Dat moment is dat afschuwelijk voor de leefwereld, want wij dachten dat wij het middelpunt waren van alles. => Wij doen vaak graag alsof de leefwereld de werkelijk wereld is.
Vb. We lezen de horoscopen van de Flair
Vb. Het stom vinden dat aarde niet in het midden staat
Vb. Een foto niet doorprikken want daar zit in heel verhaal achter
Vb. Sterren hebben iets met ons te maken en hebben een betekenis
MAAR: de wetenschap komt op in de moderniteit en heeft ons geleerd die dingen niet meer zo te geloven, het heeft het bijgeloof gedood. => De betovering werd telkens weer ontkracht.
- Voorbeeld 2: De kalender was eerst Juliaans, maar is dan Gregoriaans geworden omdat men een drietal weken achter zat op het seizoen. De Kerk heeft toen een sprong gemaakt van 14 dagen om dat goed te maken.
Gevolg: Opstanden, want de tijd is goddelijk, daar mag je niet mee knoeien!
Men gaat er objectiever tegenover gaan staan door invoeren van lengte- en breedtegraden en de Atoomklok. Hier is niets goddelijk aan , het is volstrekt neutraal! (de werkelijke wereld)
Voor ons is blijft er wel nog stukje leefwereld/subjectiviteit meespelen. Onze verjaardag is nog altijd een andere dag dan die andere 364 dagen.
- Voorbeeld 3: Descartes ligt in zijn bed en kijkt omhoog. Hij ziet een vlieg tussen de balken en ziet een assenstelsel opduiken. (ontstaan Cartesiaans assenstelsel) Er wordt een scheiding gemaakt tussen wie en hoe ik ben.
=> Het heeft jaren geduurd voor dat wij het evolutionaire konden loslaten van wie we waren en te beseffen dat we hierdoor niet onze leefwereld, morele en ethische keuzes gingen kwijt geraken.
- Voorbeeld 4:Het Novum Organum “het nieuwe instrument” v. Francis Bacon.
Dit werk ging over een nieuwe manier van naar de zaken te kijken, de eerste stap tot de wetenschappelijke benadering. Het nieuwe instrument van de wetenschap: de empirie. De mens moet de natuur ondervragen in plaats van omgekeerd. Hij hoopt dat dit tot een beter begrijpen zal leiden.
=> werk was cruciaal in de ontwikkeling van de wetenschappelijke methode
=> klassieke teleologisch wereldbeeld (= zoektocht naar het doeleinde van de dingen) wordt vervangen door het moderne mechanistische wereldbeeld.

Lees meer...

Meer...

• De copernicaanse revolutie in de wetenschap en haar gevolgen in de wijsbegeerte

Gepubliceerd in Filosofie
Reageer als eerste!
dinsdag, 14 januari 2014 13:08

De theocratie was steeds één geheel. Met Luther en Calvijn (Protestantisme en Reformatie) komt het tot een interne breuk. Ze protesteerden vooral tegen de corruptie van de Kerk (aflaten) en de wantoestanden in het Vaticaan. De crisis binnen de theocratie creëerde ruimte voor interpretatie los van de Bijbel en de scholastiek. In de moderniteit schakelen we over naar een nieuw wereldbeeld.
* MIDDELEEUWEN MODERNITEIT
Oud-Antropocentrisme Nieuw-Antropocentrisme
(polis staat centraal) (individu staat centraal)
Oud antropocentrisme: De klassieke filosofen zeggen dat de natuur en al de elementen van de natuur een doel hebben. De natuur wordt dus voorgesteld als een mens, die in al zijn handelingen doelstellingen vooropstelt. Want alleen mensen stellen zich doelstellingen. Dit uit zich in verschillende gedachten zoals bijvoorbeeld geocentrisme. De mens is het middelpunt van de creatie. (teleologisch wereldbeeld)
Nieuw antropocentrisme: Door de vooruitgang in de wetenschap wordt de mens onttoverd. Dit wil zeggen, de wetenschap vertelt de mens dat niet alles rond hem draait (letterlijk en figuurlijk, bv: heliocentrisme). Het nieuwe antropocentrisme bestaat er dan in dat de mens zich niet meer zal richten op het waarom van de dingen maar eerder op het hoe en de beheersing van de natuur. (mechanistisch wereldbeeld)
Holistisch denken Versplinterd denken
Prewetenschappelijk Wetenschappelijk
- => warmere samenleving door => koelere samenleving door
- holistisch denken wetenschappelijk beeld

Lees meer...

DE MIDDELEEUWEN

Gepubliceerd in Filosofie
Reageer als eerste!
dinsdag, 14 januari 2014 13:07

In de Middeleeuwen kende Europa een theocratie. Alles werd verklaard via God en de Kerk had dus het monopolie op wat “waarheid” was. Vandaar dat er ook weinig vooruitgang werd geboekt op het vlak van filosofie. De tradities gelegd door de Grieken leefden echter wel voort en vormden later de basis van onze Westerse cultuur.
De Renaissance, het Humanisme en mensen zoals Erasmus, Morus, Luther en Calvijn zijn tekenen dat er een breekpunt komt. Er ontstaan langzamerhand barsten in de theologische cultuur van de Middeleeuwen.

Lees meer...

VERSCHILLEN PLATO/SOCRATES met ARISTOTELES

Gepubliceerd in Filosofie
Reageer als eerste!
dinsdag, 14 januari 2014 13:02

1. In tegenstelling tot Socrates en Plato was Aristoteles veel realistischer. Hij hield rekening met de tragiek van het leven: waar je geboren werd, in welke familie, polis, positie, … bepalen mee je kans om dat geluk te vinden.
2. Aristoteles is iets meer “down to earth” dan Plato.
Bij Plato was de ideeënkennis (eidos) zeer belangrijk, terwijl dat Aristoteles ook meer empirisch (ervaringskennis) denkt. Aristoteles schiet wel het idee van het zuiver denken niet af. Kennis heeft 3 niveaus volgens hem:

a) De waarneming: richt zich op concrete, individuele dingen en hun eigenschappen.

b) De ervaring/ondervinding: wordt opgebouwd op grond van verschillende herinneringen aan eenzelfde zaak.

c) Het universele/eidos: tot een wetenschappelijk inzicht hierin kunnen de eerste twee leiden.

Ondervinding: weten dat enkele bepaalde mensen baat hebben gevonden bij het nemen van een medicijn
Wetenschap: weten dat medicijn goed is voor alle mensen van een bepaalde soort.
* Aristoteles werken werden als volgt opgedeeld door Andronikos:
I) HET ORGANON (instrument)
Hieronder verzamelde hij alle logische werken. Voor Aristoteles behoorde logica niet tot de filosofie, maar was het slechts een hulpmiddel.
II) FILOSOFIE
Hij filosofeerde onder andere over de werkelijkheid.
Hierin waren tot nu toe twee soorten opvattingen over de werkelijkheid.
Kinesis/beweging/  Vast
- Verandering = ontstaan van nieuwe dingen is nieuwe combinatie van onveranderlijke elementen
Hoe kan je deze twee denkbeelden samen nemen/combineren?
=> Leer van het HYLE-MORFISME
(stof) (vorm)
- (potentie) (act)
(Alles heeft potentialiteit die geactualiseerd kan worden. Vb. Een boom heeft de potentie om een lucifer te worden)
=> hangt samen met de LEER VAN DE 4 OORZAKEN:
1) Iets is gemaakt uit bepaalde materie
2) door iets/iemand (Actor)
3) volgens een bepaalde vorm (Eidos) Teleologisch
4) met een bepaald doel (Telos) Wereldbeeld
(alles heeft te maken met doelmatigheid)
Hoe meer je met telos en eidos bezig bent, hoe beter je kennis wordt, hoe belangrijker je wordt. Want wanneer je het doel kent, heb je een antwoord op het waarom! In essentie is alles in beweging naar een bepaald doel.
Een ONBEPAALDE STOF is op weg naar BEPAALDE VORM te worden.
(=> er is hier nog (=> act
potentie om nog je bent bepaald als de
naar iets te bewegen) act gedaan/duidelijk is)
De VORM/EIDOS geldt hierbij als PRINCIPE VAN UNIVERSALITEIT en is ook het beginsel van inzichtelijkheid en uitzegbaarheid. Alleen het universele in het concrete, het wezen van de dingen, is op zichzelf kenbaar. Hij construeert een hiërarchische structuur van begrippen die de werkelijkheid in zijn algemeenheid analyseert en definieert.
* RELIGIE: Aristoteles past dit denken toe op de religie.
Aristoteles: God = Onbewogen BewegerChristenen: God = persoonlijke god.
Dit is voor Aristoteles ondenkbaar want dat wil zegen dat die zou kunnen bewegen en dat zou willen zeggen dat er nog potentie is en God moet in zijn ogen onbewogen en al helemaal geactualiseerd en perfect zijn!
* MENS: Aristoteles past dit denken ook toe op de mens.
Mens is groeiend wezen en groeit naar wijsheid toe. (Phronesis=wijze man)
DOEL: geslaagd leven te bereiken. => Eudaimonia.
=> wordt bepaald door de sociale omgeving (polis).
Als de mens en geslaagd leven heeft dan heeft hij de potenties in een goede richting bewogen.
Deze Eudaimonia hangt samen met Perfectionisme = Leer van het Juiste Midden => We gaan op zoek om karaktereigenschappen te verbeteren en de juiste maat te weten houden in alles.
Optimum is het midden, waar moed is. Dit is een goede evenwichtsoefening tussen te veel en te weinig. De phroneisis weet hier het meeste van. Mensen die het middel kunnen vinden staan dichter bij een geslaagd leven.
vb. Rijkdom is van beperkte waarde bij Aristoteles: Rijkdom die goed is voor de mens, die hem gelukkig maakt, is rijkdom waarvan men weet te genieten en die men op passende wijze deelt met vrienden.
* EKONOMIE: OIKO-NOMIA
(huishouden) (wet)
De staat had het geld nodig om zijn huishouden te kunnen doen functioneren, maar ook niet meer dan dat.
Nodig om aan oikonomia te kunnen doen: CHREMASTIKE TECHNE
= het ambt/techniek waarin men geld leert verwerven door te werken
veel minder bezig met eidos en telos en bijgevolg minderwaardig.
- Het zijn de slaven die werken en het geld verdienen. Dit is voor de Grieken dus irrelevant. Dingen als kunnen piano spelen werden als rijkdom aanschouwd.
- TELOS het geld verdienen
- het geld beheren
  - Bij een grote hoeve die beheerd moet worden, moet je ook weer het juiste midden vinden. Niet alles uitgeven, maar ook niet alles oppotten.
  - Als maatschappij/voorwerp zijn doel/telos mist, dan is het fout.
    Enkel geld verdienen is fout in hun ogen. Ze hebben een vrij pessimistische lijk op productieve kant van de economie.
  - 3 FUNCTIES VAN GELD bij Aristoteles:

METEN: Hij heeft het liefst dat alles constant blijft zodat je altijd met dezelfde meetlat kan blijven meten (is dus tegen inflatie)
Vergemakkelijkt RUIL: stel dat er geen geld is als ruilmiddel:

=> moet je zoeken naar iemand in de samenleving die op een bepaald moment als jij brood zoekt en daarvoor confituur wil geven net confituur nodig heeft en zijn brood wil afgeven.

THESAURIE = aan waarde-opslag doen en daarmee geld verdienen.
Voordeel van geld is namelijk dat het gemakkelijk bewaart, het vervalt niet i.t.t. natuurlijke goederen. Die hebben een grens (rot zijn).

GEVAAR: de derde functie van geld
Net die oneindigheid en onbepaaldheid van geld zorgt voor problemen. Het rot niet weg en blijft eeuwig.
=> Geld komt meer en meer in de maatschappij via de handelaren en als geld gaat overheersen, kunnen zij hiermee politieke macht verwerven en die versterken = vermenging van politieke en economische macht.
Als de handelaar zich hierbij alleen nog op de SLECHTE CHREMASTIKE TECHNE zou richten (= waar dag geld verdienen enkel nog het doel is), zou er dus pervertering (zowel in maatschappelijke als persoonlijke orde) kunnen optreden. Aristotoles erkende het ontstaan van sociale onevenwichten zoals gekochte posities, corruptie, … Handelaars, normaal gezien lager geacht dan de burgers, konden zich via geld opwerken tot de oneindigheid. Daarom vindt Aristoteles dat economie instabiliteit creëert. Men kan er aan onderuitgaan door dat men het doel uit het oog verliest.
Economie is dus bedreigend. Zowel in Aristoteles zijn tot als nu.
vb. Fabrieken die sluiten, mensen op straat zetten, corruptie, uitbuiting,…
Economische orde: Wat is de juiste prijs?
Word niet allen bepaald door object, maar ook door subject (persoon)
- Ruil weerspiegelt namelijk de positie van iemand op iemand anders.
  (daarom kan een architect meer vragen dan een schoenmaker)
- = Sociale orde (de economische orde bevestigt deze)
  - Vanaf de economische orde dit niet meer doet is er een gevaar voor afbrokkeling van de sociale orde.
  - Effect op christelijke cultuur:
  - De Medici waren een succesrijke handelaarsfamilie. Dit was zeer verdacht dat ze zo succesrijk waren. De ziel staat dan namelijk voortdurend in gevaar en moeten dit compenseren door heel veel religieuze kunst te kopen. De Medici deden dat heel veel.
  - * RECHTSLEER:
  - heeft te maken met rechtvaardigheid.
    - a) TOTALE RECHTVAARDIGHEID = alles wat polis beter maakt.
      In premoderne samenleving worden intredes in gemeenschap gevierd.
    - Vb. Geboorte, communie, trouw,… Wat niet wordt gevierd: je verjaardag.
    - Dit bevestigt dat Gemeenschap > Individu in de premoderne samenleving!
    - b) BIJZONDERE RECHVAARDIGHEID:

CORRECTIEVE RECHTVAARDGHEID  te maken met misdaad, contracten

Vb. Stel er gaat iemand iets van u stelen, dan gaat de correctieve rechtvaardigheid optreden.
a) men gaat de misdaad ongedaan maken door compensatie aan diegene die iets verloren had. Dit alleen is echter niet genoeg, dus ook:
b) boeten voor de orde in de samenleving die je verstoor hebt. De Correctieve Rechtvaardigheid gaat straffen als de regels van de samenleving worden overtreden.

DISTRIBUTIEVE RECHTVAARDIGHEID  op welke manier moeten we nu goederen verdelen?

Vb. De Grieken veroverden veel (Alexander de Grote) en dus was er een grote oorlogsbuit die moest verdeeld worden onder de burgers.
Manier van de GRIEKEN: Iedereen neemt voor zichzelf
Manier van ARISTOTELES: “Suum cuique tribuere” (geef aan elk wat hen toekomt) Iedereen 10 euro geven is niet juist, want sommigen hebben meer nodig aangezien de noden van personen verschillen.
Een rechtvaardige verdeling moet volgens hem rekening houden met de sociale orde in de samenleving. De verdeling moet proportioneel gebeuren met de waarde, de verdienste en competenties van een persoon. (worstelaar heeft meer eten nodig dan kind)
- !Over een precies criterium spreekt hij zich dus niet uit, het hangt af van de waardenhiërarchie die op dat moment heerst in de maatschappij.
- Vb. In democratie: gelijke verdeling aan iedere, als lid van de polis, geborene.
- In oligarchie: weer andere verdeling, veel meer naar de rijken
- => Aristoteles zijn theorie lijkt toch beetje elitair (besten krijgen het meest)
- !Waar de wet faalt door zijn abstracte universaliteit, verwacht men dat de rechter rekening houdt met de omstandigheden. Men verwacht van een rechter dus veel meer dan alleen kennis van het algemene. Het aanvoelen wat passend is in een concrete situatie is ook heel belangrijk!
- * Vandaag: de verdeling is al meer egalitair maar toch ook nog geen rekenkundige gelijkheid. Er is wel een verdelende rechtvaardigheid.
  De verdelende rechtvaardigheid zorgt voor discussies. Is het rechtvaardig dat dit? Is het rechtvaardig dat dat?
- vb. Proportionele belastingen als verdelende rechtvaardigheid
  voorbeeld: BNP wordt via de STAAT verdeeld over de MAATSCHAPPIJ:
- = Staat is dus reusachtige herverdelingsmachine die criteria moet vinden voor herverdeling.
- Recent filosoof die hierover nadenkt: SEN
- => houdt net als Aristoteles rekening met de verschillen tussen personen, Maar Aristoteles houdt geen rekening met de bekommernissen die Sen heeft. Aristoteles: je verdeelt proportioneel volgens waarde (beste krijgt meest)
- Sen: gehandicapte heeft meer noden dus die moet meer krijgen
  vb. van Sen: 3 jongens maken ruzie om een bamboefluit. Wie krijgt het?
  a) diegene die het zelf heeft gemaakt? (VERDIENSTE/MERIT)
- b) diegene die het kan bespelen? (TALENT)
- c) diegene die i.t.t. de anderen geen speelgoed heeft? (ARMOEDE/NEED)
- => We gaan gemakkelijker compenseren wat te maken heeft met verdienste.
- Vb. Werkloze niet op armoede maar op verdienste compenseren.
- Sen voert CAPABILATIES (dingen die je potentieel kunt bereiken in je leven) in. (liberaal idee)
- => Dit laat het individu zich van een bepaald startpunt dat voor iedereen gelijk is ontwikkelen. Individuen zijn gelijkwaardig of ze nu gehandicapt zijn bijvoorbeeld of niet. We moeten voor hen een gelijk startpunt proberen te creëren.
  MAAR: er zijn grenzen. Vb. De Sociale Zekerheid heeft grenzen.
- Hoe ver moet je dan gaan en hoeveel met je compenseren?
- Toch proberen we voor iedereen zo goed mogelijk een gelijk startpunt te creëren.

Lees meer...

ARISTOTELES (384-322 v. Chr.)

Gepubliceerd in Filosofie
Reageer als eerste!
dinsdag, 14 januari 2014 13:02

=> Hele grote wetenschapper in logica, ethiek, politiek, retorica, fysica, metafysica,…
=> Heel veel van zijn geschriften zijn verloren gegaan. Ze zijn via de kruistochten en de reconquista terug in Europa terecht gekomen. Zijn werken waren niet echter niet geliefd bij de Kerk in de middeleeuwen. Hij wist te veel en ze dreigden hun monopolie op het denken te verliezen. Toch zijn er een paar enkelingen die hier zeer geïnteresseerd in waren:
- Rond: 800: AVEROES begint de teksten van Aristoteles te vertalen.
- Rond 1200: Thomas van Aquino doorkruist alle teksten van Aristoteles en schrijft de “Summa Theologica”. De Kerk negeerde ook dit natuurlijk want vond deze te bedreigend, maar Thomas gaat de Christelijke boodschap verweven met zijn visie.

Lees meer...

NATUURTOESTAND & SOCIAAL CONTRACT BIJ HOBBES

HOBBES (1588-1679)

DE KENMERKEN VAN SOCIAAL-CONTRACTDENKEN

De maatschappij als contract: Hobbes & Locke

DE VOORLOPIGE MORAAL VAN DESCARTES

HET DUALISME VAN DESCARTES

DE GODSBEWIJZEN VAN DESCARTES

NIEUWE TECHNIEK: DE METHODISCHE TWIJFEL

DESCARTES (1596-1650)

ONTTOVERING (M. WEBER heeft dit beschreven)

Meer...

• De copernicaanse revolutie in de wetenschap en haar gevolgen in de wijsbegeerte

DE MIDDELEEUWEN

VERSCHILLEN PLATO/SOCRATES met ARISTOTELES

ARISTOTELES (384-322 v. Chr.)

Advies nodig?

Blog

Diensten

Volg bronso