Sigmund Freud
Oorsprong vd psychoanalyse
- Freud ontdekte dat hysterie even goed bij mannen kon voorkomen en dat suggestie al even doeltreffend was als de totnogtoe gebruikte hypnosemethode
- Freud ontdekte de seksuele factor in vele ziekteverschijnselen; ‘psychoanalyse’
-> veel verder teruggaan in jeugd
-> gevolg van onderdrukte verlangens
- Freud ontdekte dat interpretatie van dromen en vrije associatie veel effectiever toegang gaven tot het onderbewust dan hypnose of suggestie
resultaat was de theorie van ego, id en superego
Wereldbeeld (samengesteld uit verschillende principes)
1- de mythologie en de primitieve godsdiensten -> ‘de eeuwenoude dromen van de mensheid’
2- taboes waren de eerste uitingen v bewustzijn
3- animisme -> ontwikkeling tot godsdienst -> wetenschap (nu juist inzicht in onze situatie)
4 - beschaving slechts mogelijk door steeds verder beheersen van ons libido
5 - steeds groter ‘realiteitsprincipe’ (maatschappelijke orde en haar ideologie) over ‘lustprincipe’
-> alleen door libido systematisch te verdringen kunnen we cultuur scheppen, anders elkaar vernietigen
6 - kon niet aanvaarden dat we ons door onze illusies lieten leiden, ookal doet bevrijding pijn
7 - vervreemding/aliënatie: onaangepastheid aan de relateit
-> beinvloedde structuralisme, zeer veel invloed in het algemeen
Kritiek
- theorieën verstarde omdat ze niet aan omstandigheden na woII aanpasten
- beeld van de vrouw is berperkt, vaak verkeerd en soms gevaarlijk (“gelijkheid is onmogelijk”)
- Marcuse verwijt hem dat hij het realiteitsprincipe als onveranderbaar en statisch voorstelt
-> Freuds inzichten gaven weinig uitzicht op verandering op het handelen
Meer info realiteitsprincipe: http://educatie-en-school.infonu.nl/werkstuk/8112-de-psychoanalytische-theorie-nader-belicht.html
Frankfurter Schule (o.a. Marcuse)
- groep van mensen uit verschillende discipline die samenwerkten
- niet toevallig: geloofden dat eenzelfd eprobleem enkel begrepen kan worden indien vanuit verschillende gezichtspunten
- 2 pijlers: psychoanalyse (Freud) + historisch materialisme (Marx)
- Freud: mens als individu, menselijke psyche, seksualiteit
- Marx: mens als sociaal wezen, economische en sociale krachten
- gemeenschappelijk: * bestaande illusies doorbroken
* primaat van de rede over het gevoel
* ‘individuele mens’ is dezelfde mens
