Rechtvaardiging van kennis
- Gepubliceerd in Psychologie
- Reageer als eerste!
Rechtvaardiging gaat over het geven van goede redenen om een opvatting te geloven.
Rechtvaardiging gaat over het geven van goede redenen om een opvatting te geloven.
De kenbare werkelijkheid is geestafhankelijk (kennis is subjectief)
Betekent dit dat de werkelijkheid alleen in onze geest bestaat of dat deze mede door onze geest wordt gevormd?
Er bestaat een geestonafhankelijke werkelijkheid en die is voor ons kenbaar (kennis kan objectief zijn)
We hebben geen directe toegang tot de externe werkelijkheid, maar vormen representaties. Maar kunnen dan niet alleen die representaties gekend worden? Wat garandeert dat onze representaties lijken op de werkelijkheid? (probleem van de brug)
Newton: Ik haal mijn wetenschap uit ervaring. Hume wilde dezelfde methode toepassen in de menswetenschappen.
Er zijn twee typen mentale toestanden:
De onmiddellijke effecten van zintuiglijke activiteit
Vage kopieën van eerdere impressies
- Simpele ideeën: b.v. rood, zoet, heet, recht
- Complexe ideeën: opgebouwd uit simpele ideeën, b.v. appel, zoogdier
De meeste begrippen en ideeën zijn niet aangeboren; sommige wel. Algemene waarheden zijn waargenomen relaties tussen ideeën. Welke begrippen zijn dan aangeboren? O.a. causaliteit, waardoor je een algemene wet kunt afleiden bij herhaaldelijk optreden (=inductie). Inductie is niet te rechtvaardigen; het is een “habit of the mind”.
Leefde ten tijde van de Verlichting. Geinspireerd door de geometrie. Kan menselijke kennis dezelfde axiomatische structuur hebben? Methode van twijfel: een opvatting kan onwaar zijn als hij betwijfelbaar is. Welke opvattingen zijn niet betwijfelbaar?
Zintuiglijke waarneming is betwijfelbaar evenals de algemene waarheden van de geometrie en wiskunde. Het enige waar ik niet aan kan twijfelen is twijfel zelf. Conclusie: Het zijn niet mijn zintuigen maar mijn rede die me vertelt wat waar is. De rede verschaft begrippen die de essentiële structuur van de werkelijkheid vatten.
Perceptuele (zintuiglijke) kennis is meer dan een zintuiglijke ervaring: vereist oordeelsvorming. De zintuigen kleden slechts verder aan wat de rede verschaft.
De zintuigen kunnen ons ook geen algemene, noodzakelijke waarheden geven. Deze komen van de rede.
Stelt de rede (verstand, redeneervermogen, denkvermogen) centraal
Stelt de zintuiglijke waarneming centraal
| Rationalisme | Empirisme |
Het fundamentele kernorgaan | De rede (het denkvermogen) | De waarneming |
Oorsprong van begrippen en ideeën | Aangeboren | Gevormd via ervaring |
Kennis van algemene waarheden | Aangevoeld door rede | Gevormde relaties tussen ideeën |
Kennis van bijzondere waarheden | Zintuigen geven ruwe zintuiglijke data, de rede verschaft begrippen voor de vorming van oordelen | Zintuigen verschaffen zowel zintuiglijke data als begrippen voor oordeelsvorming |
Model voor kennisverwerving | Wiskunde, logica | Natuurwetenschappen |