Gezondheidsverschillen

Waar we wonen (omgevingsfactoren, culturele en sociale factoren) heeft een even grote, of zelfs een groter invloed op ons risico op ziekte, als onze leefwijze.

Bewijs voor verschillen in gezondheid

Er zijn duidelijke gezondheidsverschillen in hele bevolkingsgroepen zowel tussen verschillende land als binnen landen zelf. Met enkele uitzonderingen geldt dat een bevolking van een land langer leeft naarmate het land rijker is. Verschillen in macht, geld en middelen staan aan de basis van gezondheidachterstanden. Ze bepalen de omgeving waarin mensen worden geboren, opgroeien, leven, werken en ouder worden -> ‘social determinants of health’.

• De maatschappelijke determinanten van gezondheid à De positie op de sociale ladder is afhankelijk van de sociaaleconomische positie, etniciteit en geslacht van een persoon.
• Macht, geld en middelen (oftewel SES) etniciteit en geslacht à SES wordt uitgedrukt in opleiding, beroepstatus of inkomen. D.m.v. opleiding worden bepaalde vaardigheden en kennis opgedaan die de gezondheid bepalen. Het beroep is belangrijk voor de plaats op de sociale ladder. Etnische verschillen in gezondheid zijn het gevolg van discriminatie en sociale uitsluiting. De lagere SES van vrouwen en hun gebrek aan middelen veroorzaakt gezondheidsachterstanden.
• De omgeving waarin mensen worden geboren, opgroeien, leven, werken en ouder worden à Dit heeft invloed op de leefstijl van mensen; het vormt de schakel tussen de ongelijke verdeling.
• Fysieke omgeving en materiële omstandigheden à Woonomstandigheden zijn van invloed op status en vermogen en vertalen zich op die manier in gezondheid (bijv. slecht geïsoleerde woning). De materiële levensstandaard bepaalt of mensen zich gezond voedsel of warme kleding kunnen veroorloven.
• Sociale omgeving en psychosociale omstandigheden
• Gezondheidszorg à De toegankelijkheid en kwaliteit van de geboden zorg aan verschillende sociaal economische en etnische groepen heeft rechtstreeks effect op de gezondheidsachterstanden. Toegankelijkheid van de Nederlandse gezondheidszorg is goed.
• Leefstijl en stress à Gezondheidsachterstanden zijn deels het gevolg van verschillen in leefstijl en gedrag tussen de sociaaleconomische en etnische groepen (bijv. mensen met lager opleidingsniveau blijken vaker te roken). Door bijv. werkloosheid ontstaan schulden wat weer leidt tot stress.