Cultuur als tweede natuur (Arnold Gehlen)
Instituties zijn voor de mens wat instincten voor het dier zijn.
- Cultuur is biologisch noodzakelijk voor de mens.
Geïnspireerd op Portman: “de menselijke vroeggeboorte”: de mens moet een groot deel van zijn biologische ontwikkeling doormaken na de geboorte
mens wordt gevoeliger voor invloeden vanuit zijn omgeving
- Instinctarmoede: de mens leeft in een “open” wereld wat tot instabiliteit en onzekerheid leidt (dit is psychisch en biologisch echter moeilijk te verdragen)
à de mens wordt gedwongen stabiliteit in zijn leven te brengen door eigen activiteit, door cultuur en meer in het bijzonder door sociale instituties
Sociale instituties zijn de cultureel geproduceerde gedragspatronen die aan het menselijke leven een stabiliteit geven die zijn biologische constitutie hem niet kon geven.
bv. gezin, de markt
- Achtergrondfunctie: ze ontlasten de mens van het moeizaam en onophoudelijk maken van keuzes lossen handelingsproblemen op nog voor ze zich stellen & leggen een bepaald gedrag op
- Historische oorsprong is moeilijk te achterhalen
- Het zijn dus levensbelangrijke instinctvervangende gedragspatronen in de sociologie worden ze soms in de triviale zin van gewoontevorming gebruikt
Desinstitutionalisering
Archaïsche maatschappij: stabiele en ontastbare instituties voor moderne individuen zijn instituties niet meer vanzelfsprekend, zij leggen zich niet gedachteloos neer bij wat de institutie voorschrijft reflectieve houding
Mens in Spätkultur en Urmensch lijken dus in zekere zin op elkaar (onrust en onzekerheid)
