VERKLARING GEZONDHEIDSVERSCHILLEN
- Sociale veroorzakingsmodel: Een lage SES veroorzaakt gezondheidsproblemen
- Social drift model: Gezondheidsproblemen veroorzaken een lage SES
- Onderzoek ondersteunt het sociale veroorzakingsmodel
- Sociale context waarin we als volwassenen leven heeft een grotere invloed op de gezondheid dan de omgeving waar we als kind leefden.
VERSCHILLEN IN GEZONDHEIDSGEDRAG
Mensen uit de lagere sociaaleconomische klassen vertonen vaker ongezond gedrag en minder
- gedragingen die de gezondheid bevorderen ivm hoge SES
- Roken vaker, drinken meer alcohol, eten minder gezond en sporten minder in hun vrije tijd meer gedrag dat schadelijk is voor de gezondheid
MAATSCHAPPELI JKE ONGELIJKHEID EN GEZONDHEID
- Whitehall-studie 1967: Lager betaalde ambtenaren gaan eerder dood ondanks gelijke toegang tot gezondheidszorg
- Wilkinson & Pickett 2009: Maatschappijen waar de inkomensverschillen het kleinst zijn, hebben de beste gezondheid
- Gecorreleerd aan economische ongelijkheid = Psychiatrische problemen, vetzucht, cardiovasculaire aandoeningen, achterstanden in het onderwijs, verslavingsproblematiek, tienerzwangerschappen en verwaarlozing van kinderen
- Uitzondering: Scandinavische landen – maar: veel meer zelfmoorden
- Aanwijzingen dat het hebben van een lagere status het zelfvertrouwen van een mens ondermijnt en door die stress het bijnierschorshormoon cortisol wordt vrijgemaakt cfr. ‘oude’ reactie op stress
- & Te weinig dopamine en oxytocine (gelukshormonen)
- Mogelijke verklaring = Aangeleerde hulpeloosheid
- Als mensen het idee hebben dat ze geen invloed hebben op met name aversieve gebeurtenissen in hun leven
LETSEL ALS GEVOLG VAN DE OMGEVING
- Mensen uit een lagere sociaal economische klassen in veel hogere mate worden blootgesteld aan een omgeving die schadelijk is voor de gezondheid.
o Werk -> ongelukken
o Huizen van slechtere kwaliteit
o In vochtige omstandigheden
o Meer luchtverontreiniging
o Sociale vergelijkingStress, spanning en depressie
- Depressie ~ hart- en vaatziekten
- Hoog onder armen etnische minderheden en mensen met een slechte sociale ondersteuning of een slecht huwelijk (kinderen, partner, financiële problemen ->stress)
- Belang van sociale ondersteuning: een groot aantal sociale relaties met weinig conflictueuze relaties
TOEGANG TOT DE GEZONDHEIDSZORG
- Verschillen tussen het percentage van bepaalde medische en chirurgische ingrepen
- Aanbod van gezondheidszorg verschilt afhankelijk van de plaats waar men woont
- Belang van solidair gezondheidszorgsysteem of niet
o bezoeken aan de huisarts
o preventie
o bezoeken aan specialist
