Vroege middeleeuwen

 Sociale relaties tussen heren en boeren
Het tweeledig domein: volgens sommigen is dit reeds ontstaan in de Romeinse tijd, maar hierover bestaat enige discussie. Het tweeledig domein bestaat uit enerzijds een reserve: het deel dat voor de heer werd geëxploiteerd en anderzijds uit de mansie: het deel voor de boeren. Het ging vaak om zeer grote domeinen (vaak tot 15 hectare). De band tussen de beide delen bestond eruit dat er karweien moesten worden uitgevoerd en dat er belastingen moesten worden betaald: de cijnzen. Het tweeledig domein is ontstaan in de Merovingische tijd (zonder al te veel continuïteit met de Romeinen) en kende zijn ontwikkeling in de Karolingische tijd, met als bloeiperiode 8ste-9de eeuw. Waar vindt men het tweeledig domein zoal terug? In de kern van het Karolingische rijk, vandaar dat men denkt dat Koninklijke bescherming een rol heeft gespeeld in de ontwikkeling. Binnen het kerngebied is de representativiteit van de landbouw zeer gering. Ten oosten van de Rijn was er vooral onvrije arbeid, waardoor het belang van de karweien lager lag. In de volle middeleeuwen gaat het aantal domeinen nog omhoog (hoewel het niet altijd in tweeledige structuur is). Als last betaalt men tienden, zodat de kerk voldoende voorraad zou hebben bij misoogsten, maar in de praktijk wordt het door de kerk gecommercialiseerd en verkocht: de tienden waren een enorme bron van rijkdom.
 Sociale relaties binnen de boerenmaatschappij
Hier zijn weinig bronnen over te vinden. Onvrijen hadden weliswaar beperkingen, maar waar zeker geen slaven. Er was een tendens naar een egalitair sociaal statuur, met relatief hoge levensstandaard. De meerderheid van de boeren waren peasants, dit wil zeggen dat zij de gronden in de eerste plaats exploiteerden om te overleven. Dit betekent niet dat er geen handel was (de Friezen dreven toen handel), maar het waren de grootgrondbezitters zelf die het organiseerden: het handelscircuit was gescheiden van het productiecircuit. Dit verandert in de 13de-14de eeuw, wanneer de boeren zelf naar de markt stappen.