Vraagzijde: demografie (en welvaart)
- Gepubliceerd in Geschiedenis
- Lees 682 keer
Demografie (en welvaart, draagkracht van de mensen) is moeilijker te achterhalen.
Mortaliteit: paleontologisch onderzoek zou hebben uitgewezen dat de gemiddelde leeftijd van de mens hoger lag in de vroege en hoge middeleeuwen dan in de late middeleeuwen en de rest van het Ancien Regime. Mortaliteit wordt vaak gekoppeld aan de pest (builen- en longpest): het is kenmerkend voor een maatschappij met slechte hygiënische omstandigheden. De pest heeft ook de Nederlanden niet gespaard. Andere oorzaken van mortaliteit zijn hongersnood, bv. 1315-1317 (de oorzaak van hongersnood kan echter ook oorlog of speculatie zijn); oorlog, wat een intrinsiek onderdeel was van de maatschappij in de middeleeuwen: er waren een groot aantal rechtstreekse, maar vooral onrechtstreekse slachtoffers. De strategie bestond erin elkaars bestaansvoorzieningen te vernietigen. Dit veroorzaakte grote armoede. Zo ontstonden er ook grote migratiegolven naar veiligere oorden (vaak was dat de stad).
Nuptialiteit en fertiliteit: vanaf de 13de eeuw in Europa is er een relatieve overbevolking: ontstaan van het Western European Marriage Pattern: restrictief: er werd laat en weinig gehuwd (hoewel ook hierin golfbewegingen zaten, gekoppeld aan de conjunctuur). Nochtans probeerde men in de Westerse economie zo snel mogelijk te huwen: men leefde in een nucleaire gezinsstructuur: letterlijk gescheiden van het ouderlijke gezin: men heeft dus een minimumkapitaal nodig om een eigen woning te kunnen betalen.
Demografie: men vermoedt dat gedurende het Ancien Regime een lange opgaande fase zich heeft voorgedaan: na de Romeinse tijd is er een neergangsfase, een B-fase door veel ziektes en hongersnoden, ondanks het binnenkomen van Germanen bij de heroveringen. In de Karolingische tijd spreekt men van een contractiefase wanneer men de Pirenne-these volgt, maar nu denkt men eerder dat het begin van een A-fase wordt ingeluid. In de late middeleeuwen is er opnieuw een B-fase: depressie, al voor de demografische crisis, al zeker in 1315. De gevolgen van deze neergaande demografie is het ontstaan van de zogenaamde Lost villages: vele dorpen zijn in de late middeleeuwen helemaal verlaten.