katholiek en protestants onderwijs

1. alfabetisme zorgt voor verspreiding van reformatorische ideeën
2. godsdienstoorlogen verdelen europa in reformatorisch

KATHOLIEKEN

1. accent op godsdienstonderricht en zedelijke opvoeding volgens Tridentijn: groter analfabetisme dan bij protestanten
2. jezuïetisch middelbaar

→ gegroeid uit

• theoretisch-humanistische bezinning
• pedagogische ervaring
• samenwerking van jezuïetenordes

→ methodiek en didactiek: zuiver humanistisch

→ stimuleren van wedijver onder de studenten: aemulatio

→ veel ruimte voor retorica en eloquentia

1. andere geestelijke orden

→ jongens: augstijnen, franiciscanen, dominicanen

→ meisjes: ursulinen

PROTESTANTEN

- belang van de Latijnse school: gymnasium

- opvoeder van Duitsland: Melanchton, rechterhand van Luther

- academies: calvinisten

• schola privata: basisopleiding
• schola publica: hogeschool (vrije kunsten, recht, medicijnen, theologie)

- onderwijs is een zaak voor leken

- verplicht bijbellezen leidt tot afabetisatie