instellingen van de Habsburgse Nederlanden (16e–17e E)

de vorst en adviesinstellingen a lattere principes (= naast de vorst)

de vorst

• geen algemene aanspreektitel: hoogste titel, bv. keizer, aartshertog
• vorstelijk gezag is erfelijk
• vorst is natuurijk landsheer (wordt niet aangevoeld als een veroveraar)
• diensten

- het hof: staat in voor imago en persoonlijke zorg

- bestuursinstellingen: staan in voor het bestuur

• woonplaats: evolutie van burchten (bv. Alcazar de Sergovia) naar paleizen (bv. el escorial, gebouwd na de slag van Saint-Quentin)
• beperkingen van de bevoegdheden, want er is geen absolutistisch systeem, we een vorstelijk centralisme

- binnenlands: wederzijdse eedaflegging (rechten en plichten): privileges als bedeaanvraag, onschendbaarheid; in Brabant staat dit op papier: De Blijde Inkomst

- buitenlands: transactie van Augsburg (1548, Bourgondische kreitz) en vrede van Munster (1648, einde 80-jarige oorlog, geen vrije scheepsvaart van de Schelde)

• bevoegdheden

- uitvaardiging van wetten (ordonnanties of traktaten): principe van het romeins recht, quod principi placuit, legis habet vigorem

- leiden van de centrale administratie: benoemen van bureaucraten

- hoogste rechterlijke macht, de vorst kan ook gratie verlenen

- instaan voor economische politiek (bv. douanestelsel, licentie voor kaapvaart)

- buitenlands beleid

- opperbevelhebber van het leger

- regalia (privileges die alleen de vorst kan uitoefenen)

- toekennen van privileges

- adelstand verheffen

- munten slaan

- beschermer van de katholieke kerk

• benoemingsrecht kerkelijke functies
• placet-procedure: niet-dogmatische bslissen van Rome moesten goedgekeurd worden door de vorst, bv. benoemingen, hervormingen bisdommen, …