Immanuel Kant wijsbegeerte

• Jean Jacques Rousseau

Mens kan het beste leven leiden in een ‘natuurtoestand’

= leven zonder:

- maatschappelijke structuren

- regels en wetten

- kunstmatige moraal

• Verandering van de natuurtoestand door:

- eigendom  eerste persoon die een van een stuk grond heeft beweerd dat het zijn grond is, is verantwoordelijk voor het ontstaan van hebzucht, heerschappij en geweld

- ontwikkeling van de overheidsinstelling

• Oplossing

Meer natuurlijke vorm van leven  gevoelsmatige aspecten kunnen opnieuw tot volle bloei komen

NIET: afschaffen van de staat

WEL: macht bij het soevereine volk leggen

• Opvoeding

“Emile, ou l’éducation”  mens is van nature goed, maar wordt gecorrumpeerd door de samenleving

DUS: kinderen moeten in harmonie met de natuur worden opgevoed

• Analyse van ons kenvermogen

- Cf. Hume: noch voor natuurkunde, noch voor ethiek is er een rotsvast fundament, aangezien ons gevoel van zekerheid gebaseerd is op een ‘neiging’ van ons psychisme en bepaald wordt door ons kennisapparaat

- Wilde zekerheid van de Newtoniaanse fysica redden

• Copernicaanse onmwenteling

- Grond van zekerheden ligt in het subject

- Inhouden van onze kennis worden verschaft door empirie

- Kennis wordt geordend door vormen, die we vooraf in onze geest hebben

 Kennis = synthese van de inhouden van de empirie en de ordeningsvormen van het denken

• Transcendentaal

Zonder de ordenende vormen zouden de zintuiglijke gegevens voor ons een onoverzienbare chaos zijn en gestructureerde kennis onmogelijk

- Vormen zijn a priori (inherent aan ons kenapparaat)

- Onze kennis van de werkelijkheid is afhankelijk van over welke vormen ons kenapparaat beschikt

Bv. bandopnemer heeft geen vorm waardoor het kennis van beelden kan verkrijgen

• Analytische oordelen

Zijn a priori, voor alle ervaring waar omdat het predikaat niets anders is dan de analyse van het onderwerp

• Synthetische oordelen

Predikaat voegt iets nieuws aan het onderwerp toe

- A posteriori = oordeel dat na de ervaring tot stand is gekomen

- A priori = oordelen die resultaat zijn van een analyse van de a priori vormen

 a priori vormen van zintuiglijkheid : ruimte en tijd

 a priori vormen van verstand : categorieën (causaliteit, eenheid, veelheid, totaliteit…)

• Kritik der reinen Vernunft

= analyse van de beperkingen van ons kenvermogen

- We kunnen over relaties tussen dingen spreken, maar niet over de dingen op zichzelf die er de oorzaak van zijn

- Metafysica is onmogelijk: vormen kunnen niet worden toegepast op iets wat geen ervaringsgegeven is, zoals bv. een abstract begrip

• Kritik der praktischen Vernunft

“categorische imperatief”

1. ‘Handel steeds zo dat de regel die uw handelen leidt, een voor iedereen bindende wet zou kunnen worden.’
2. ‘Gebruik in uw handelen de medemens nooit als louter middel, maar erken hem steeds als iemand die zijn eigen doel is.’

• Godsbeeld

Het feit dat mensen de categorische imperatief volgen is een morele grond om het bestaan van God en de onsterfelijke ziel aan te nemen. (dus geen echt godsbewijs!)