Familie, gender en vruchtbaarheid

Families en huishoudens:

Universeel: centrale organisatievorm in de menselijke samenlevingen

Zeer divers in vorm en inhoud

Verhouding man – vrouw

Verhouding gezin – familie

Verhouding familie – omgeving

Jager-verzamelaars.

Uitgebreide familieverwantschappen

Leven in kleine groepen

Lage vrouwelijke vruchtbaarheid

Door het lange zogen van de kinderen in de vrouw lange tijd onvruchtbaar

Flexibele arbeidsverdeling met grote gelijkheid tussen man en vrouw

Een ‘affluent society’ ? (welvaartssamenleving)

Landbouwsamenlevingen.

Nieuwe vormen van onzekerheid

Mensen wonen in grote groepen samen, eenzijdige voeding, grote vatbaarheid voor ziektes

Een hogere vrouwelijke vruchtbaarheid

Door inperken borstvoeding en gebruik van vervangingsmelk

Veranderende gender-verhoudingen met komst van veeteelt en ploeglandbouw

Vrouw minder belangrijk als een man

Man beheerst publieke sfeer, vrouw teruggedrongen tot huishoudelijke sfeer

Echter in Europa is de huwelijksleeftijd heel hoog. Dit komt doordat men pas ging trouwen wanneer men zeker wist dat men een gezin kon onderhouden.

Neolokaliteit kwam vaak voor

1/5 van de mannen bleef zelfs ongehuwd

West-Europa na 1500

Kerngezin wordt de norm

Seksualiteit buiten het huwelijk wordt meer veroordeeld

Vruchtbaarheid wordt aan banden gelegd

Komt ook ten gevolge van de landschaarste

Vrouw wordt ondergeschikt

Verliest haar persoonlijke eigendomsrechten

Wordt handelsonbekwaam verklaard

Worden buiten de officiële arbeidscircuits gehouden

China: uitgebreide familie, belang van collectiviteit

Afrika en Amerika: arbeid (en niet land) is schaars: andere strategieën

Afrika

19^de eeuw: Leverancier van (onvrije) arbeid

Veelwijverij door onevenwicht tussen man en vrouw

Veel van de weggevoerde slaven zijn mannen

Amerika

Groot verschil tussen rijk en arm

Europees gezinsideaal wordt overgenomen, maar in een soepelere vorm

Arbeid is schaars  er wordt jonger en meer getrouwd

De industriële wereld (voornamelijk Europa en Noord-Amerika).

Begin 20^ste eeuw

Retoriek en ideaal van kostwinners/huisvrouw-model

Kinderen worden minder een inkomstenbron (werkkracht) maar eerder een investering (scholing)

Daling kindersterfte en huwelijksleeftijd en stijging levensverwachting

Overheid zorgt voor sociale bescherming

Tweede helft 20^ste eeuw

Tweeverdienergezinnen dominant

Afbouwen ongelijkheid man/vrouw

Er blijft een ongelijkheid met betrekking op loopbaanopbouw, verloning en inzet in de huishoudelijke arbeid

Gezinnen worden kleiner

De niet-westerse wereld.

Impact koloniale regimes en economische afhankelijkheid zeer ingrijpend

Verdwijnen kleine boerenlandbouw, opkomst van industriële arbeid

De vrouw: centrale economische rol, formele ongelijkheid