De geboorte van het wereldsysteem

Vanaf het einde van de 15e eeuw veranderde deze wereld. De ontdekkingsreizen hadden grote gevolgen voor de hele wereld. De sedentaire landbouw en regio’s met ‘primitievere’ primaire bestaansbronnen, werden door de handel in (sub)tropische gewassen met elkaar verbonden. De organisatie van die handel was eerst in handen van Spanje en Portugal en later volgde West-Europa en Groot-Brittannië. Het eerste resultaat was een netwerk van kolonies. Een kolonie is een buiten een staat gelegen, meestal overzees gebied, dat op een gewelddadige of vreedzame manier in bezit is gekomen van die staat. De eerste kolonies waren gericht op de handel en daardoor economisch verbonden met West-Europa. Voor het eerst in de geschiedenis van de mensheid werden door de handel in agrarische producten, landbouwgebieden, verspreid over de hele wereld aan elkaar gekoppeld. Het wereldsysteem met West- Europa als kernregio was geboren.

Het succes van West-Europa kan toegewezen worden aan veel factoren:

1. De ontwikkeling van de kapitalistische markteconomie. In dit economische systeem gaat privébezit van productiemiddelen samen met het vrije marktmechanisme. Een kapitalistische markteconomie blijft functioneren zolang er winstmogelijkheden zijn. Een belangrijke voorwaarde daarbij is het particuliere bezit van grond.

2. De stimulerende rol van de eerste moderne staten in Europa. De bestuurders van de Europese staten zorgen onder andere voor een voor de aanleg van de infrastructuur. Dat was niet alleen goed voor de economische ontwikkeling zoals de handel, maar bevorderde tegelijkertijd de eenheid van nieuwe staten in West- Europa.

3. Handel bezorgde de Europese steden veel inkomsten. Ze konden goedkope agrarische grondstoffen uit de periferie halen. Het centrum kon zich dus deels ontwikkelen dankzij het afromen van de winsten uit de periferie.