bloei en verval van de republiek

Door het Twaalfjarig Bestand viel de vijand die de Republiek aan elkaar smeedde weg.

Er ontstonden religieuze en politieke twisten.

• Leidse theoloog Arminius remonstranten (neiging naar katholicisme)

De Arminianen richten een verzoekschrift of remonstratie tot de Staten van Holland.,

• de Gomaristen : zuiver calvinistisch volgens de leer van de predestinatie.

richtten een tegenverzoek bij de Staten van Holland.

De Staten van Holland werden geleid door raadspensionaris Oldenbarneveldt die het Arminisaans standpunt verdedigde. Hij was ook geen voorstander voor de hervatting van de oorlog tegen Spanje na het Twaalfjarig Bestand.

• Stadhouder prins Maurits van Oranje pro contra-remonstranten en havik.

De synode van Dordrecht veroordeelde de remonstranten. Oldenbarneveldt werd onthoofd.

• Maurits werd opgevolgd door Frederik-Hendrik (1625-1647) die tegen Spanje aanzienlijke successen boekte.Weerstand vanwege de regenten tegen zijn machtsopbouw
• Opgevolgd door Willem II (1647-1650): botsing met gewestelijke staten.
• Zijn voortijdige dood vermeed een confrontatie en had een eerste stadhouderloos tijdperk (tot 1672) tot gevolg. De dagelijkse leiding kwam in handen van raadspensionaris Johan De Wit.

Kenmerken:

• Heerschappij van regentenfamilies
• Buitenland: handelsoorlogen
• 1651: Akte van Navigatie
• 1652-54 eerste Engels-Staatse oorlog
• 1665-1667 tweede Engels-Staatse oorlog
• mildering van de Akte van Navigatie
• overdracht van Nieuw Nederland aan England in ruil voor Suriname
• 1672: “rampjaar” opmars van Lodewijk XIV: ontslag en moord op Johan de Witt.
• De postuum geboren zoon van Willem II, nl Willem III (1672-1702) werd tot stadhouder en opperbevelhebber van de troepen. Vrede met Engeland, gezien het oprukken van de Franse troepen. De Hollandse oorlog van Lodewijk XIV werd in 1678 besloten met de vrede van Nijmegen.

Kwam op de Engelse troon door huwelijk met Mary Stuart. Werd daardoor de toonaangevende tegenstrever van Lodewijk XIV in de Negenjarige Oorlog en de Spaanse Successieoorlog. Dit leidde tot het Anglo-Battaafs Condomnium van 1706-1714. met Barrièretroepen.

De Republiek was financiëel uitgeput en de kinderloze Willem III kreeg geen opvolger. Er waren twisten tussen Orangisten en regentenklasse

• Tweede stadhouderloos tijdperk van 1702 tot 1747

De Franse inval in 1747 deed de regentenoligarchieën in elkaar klappen.

• Willem IV van Oranje (1747-1751) werd stadhouder. Stadhouderschap werd erfelijk

De Republiek deemstert weg.

• RENVERSEMENT DES ALLIANCES : Fransen en Oostenrijkers niet meer vijanden beschouwd. Engelsen des te meer: vierde Engels-Staatse oorlog (1780-1784).