Een onderzoeker verhoogt de betrouwbaarheid van een gemanipuleerde variabele door heel precies de manipulatie vast te leggen in het protocol. Dit moet steeds op dezelfde manier worden uitgevoerd.

De items van een test of schaal zijn verschillende operationaliseringen van hetzelfde begrip., ook wel parallele operationaliseringen. In dat opzicht zijn het ook replicaties. > bij veel replicaties zullen de toevallige fouten elkaar opheffen. Wanneer van een aantal items de somscore of de gemiddelde itemscore wordt berekend, zal de somscore betrouwbaarder zijn dan de afzonderlijke itemscores. Omdat uiteindelijk de items worden opgeteld tot 11 score, is dit geen voorbeeld van multipele operationalisering.

Multipele operationalisering is wanneer duidelijke verschillende operationaliseringen van 1 begrip gebruikt worden.

Itemanalyse: Hierin wordt per item nagegaan hoe hoog de samenhang tussen het antwoord bij dit item en de score op de schaal als geheel is. Wanneer een item leidt tot veel fouten, zal dit laag zijn.

-Er is hoge betrouwbaarheid zolang bovengenoemde samenhang hoog is. Bij een hele lage score wordt het item verwijderd.

> Aangezien items als elkaars replicaties kunnen worden beschouwd, geldt ook hier; hoe meer betrouwbare items, hoe hoger de betrouwbaarheid van het instrument als geheel.

Schalen in enquêtes hebben doorgaans veel minder items dan psychologische tests, waardoor ze over het algemeen ook veel minder betrouwbaar zijn. Meerdere vragen per construct verhoogd betrouwbaarheid; bv keer vragen naar leeftijd en een keer naar geboortedatum voorkomt toevallige fouten.

Betrouwbaarheid is de nauwkeurigheid van de schatting die onderzoekers op basis van de steekproef maken over een grootheid in de gehele populatie.

> Hoe groter de steekproef, hoe nauwkeuriger je een percentage in de doelpopulatie kunt schatten. Een ondergrens van 30 deelnemers is eigenlijk al aan de kleine kant.

Populatieonderzoek: Wanneer er bij een praktijkonderzoek met een kleine steekproef wordt gewerkt omdat daarmee alle betrokken onderzoekseenheden al in het onderzoek zitten.

N=1 Onderzoek= gevalsstudie: als men heel intensief gaat onderzoeken op 1 enkel geval.

Bij kwalitatief onderzoek wordt ook veel met kleine steekproeven gewerkt. Voor een deel hangt dat samen met de intensieve onderzoeksvorm, en voor een ander deel komt dit doordat hierbij dikwijls wordt gewerkt met steekproeven die juist zeer selectief worden getrokken. (HS 8).

Belangrijk is of de waarnemingen de constructen in het onderzoek goed dekken. Betrouwbaarheid van operationalisering: de afwezigheid van toevallige fouten.

Zoals verkeerd antwoord aangekruist, slechte stemming, tikfout etc. Dit zijn niet systematische fouten = toevallig.

Validiteit: = de afwezigheid van systematische fouten = de vraag of de waarneming de werkelijkheid dekt. Hierbij gaat het om systematische fouten die leiden tot een vertekening van de resultaten. Deze houden elkaar niet in evenwicht zoals de toevallige fouten.

Aantastingen van de validiteit van uitspraken zijn een serieuze zaak aangezien ze tot volstrekt verkeerde onderzoeksuitspraken kunnen leiden.

Validiteit veronderstelt betrouwbaarheid. Dat wil zeggen; als een meting niet betrouwbaar is, is er een grote kans dat zij ook niet valide is. Als een meting zeer veel fouten bevat, is het moeilijk voor te stellen dat dit instrument het bedoelde begrip meet.

Over de geldigheid van de resultaten in het verleden of in de toekomst kan gespeculeerd worden. Het is goed denkbaar dat een replicatie over 10 jaar of in een ander land tot een ander resultaat leidt.

Longitudinaal onderzoek: Onderzoek verschillende malen herhalen. Alleen dan kan worden bepaald of het resultaat wel of niet veranderd in de loop der tijd. Vergelijkend/Comparatief onderzoek: Onderzoek op verschillende plaatsen te herhalen.