Item gefilterd op datum: december 2012

Sociologie = zelfbewustzijn van de moderniteit
= wetenschap van de samenleving
= wetenschap van de moderniteit

Juist maar nog al ruim gezegd. De meeste sociologen houden zich bezig met de hedendaagse maatschappij.
Deze kennis is praktisch: Hoe meer vertrouwd je bent met sociale processen en mechanismen hoe meer het mogelijk wordt deze processen te beheersen.

: Innovatie! Vernieuwing!

 Men gaat beseffen dat men op andere manier nieuwe dingen gaat maken

: Kapitalisme

 Verhandeling van alle soorten goederen; Met doel kapitaal te verhogen

 “Doet er niet toe welk product, zolang het maar opbrengt.”

Gevolg: Explosie van alle mogelijke bedrijvigheden!!

: Wetenschappelijk wereldbeeld

 Denk aan Karl Popper: Falsificatie (oude kennis weerleggen, vernietigen)
 Destructief; vernietigt traditie !!

: Megalopolis: Reuzestad

 Je bent niet grondvast gehecht aan je eigen plek – verhuizen e.d.

: Democratische staat

 Men vernieuwt om de zoveel jaar het hoofd

: Consumptie vernieuwt

: Natuur wordt meer en meer gedesigned; Bv. Genetische manipulatie

: Ontstaan van eigendom
 Gevolg: Uitgebreider recht + ontstaan van strafrecht !

: Traditioneel gezag
 Verschil met charisma? Charisma is de eigenschap van iemand.
Traditioneel moest je niets kunnen, “zoon van…”  Gezag van de dynastie!

 Landbouwer heeft stabiliteit nodig

: Ontwikkeling van het leger (wederom door ontstaan van eigendom)

: Domesticatie van de natuur (Bv. Koeien in schuur)

: Ontstaan van dorpen en steden

 Men werd sedentair (op één plaats blijven)
 Stad teert op de opbrengsten van omgeving

: Begin van geldeconomie

 Verhandeling van zeldzame specerijen, stoffen, … en primaire goederen

: Wereldbeeld; stabiliteit was belangrijk.

 Men ging er vanuit dat alles dat geschapen is een vaste plaats heeft.

: Weinig leden
Als er te veel leden waren; opsplitsing.

: Overlevingseconomie
 Economie die erop gericht is dat alles wat “geproduceerd” is, benuttigd
wordt voor directe consumptie.

 M. Sahlins berekende hoeveel uren arbeid men had in dergelijke
economie, resultaat was 4 uur per dag.

: Zeer flexibele maatschappij

: Machtsvorm  Charismatisch
: Eigendom speelde niet veel rol
 Gevolg: Geen uitgebreid recht

: Gewoonterecht
 Men nam beslissingen zoals dat gewoon was van de voorouders
: Animistisch wereldbeeld
 Wereld rondom hen heeft een ziel (Bv. Een wil), gelijkaardig aan hen.
Bv. “Wolk heeft zin om te regenen”, “rost heeft zin om te vallen”

: Aanpassing aan de natuur

: Individuen beschikten in veel mindere mate over identiteit. Vereenzelvigden zich met de groep.

( Franse en industriële revolutie liepen haast parallel)
 Ze gingen het snelste vooruit. De neolithische revolutie is geleidelijk aan gebeurd. Volgens sommige sociologen gaan wij trouwens nu een nieuw kantelmoment door. Nl. Computerontwikkeling
= “Informatiemaatschappij”

Bespreking tabel in cyllabus

Ieder aspect uit het leven veranderde. Al deze aspecten hangen aan elkaar vast, beïnvloeden elkaar.
Als je de tabel verticaal leest, krijg je een analyse van de samenleving.

Opm. Geen enkel maatschappelijk domein ontsnapte aan ingrijpende veranderingen.
Belangrijkste kenmerk van deze veranderingen:
Het samenleven werd doelbewust georganiseerd.

“The great transformation”   Moderne samenleving   Ontstaan sociologie

Schets van de wereldgeschiedenis:
- Mens beheerst vuur
Bespreking: Roofdieren werden afgeschrikt.
Bv. Beren slepen mensen in grotten als hapje. Maar daarna
draaien de rollen om. Mensen wonen in grotten en eten beren.

- Ontstaan landbouw
Bespreking: Samenleving verandert drastisch. Mensen gaan zich
vestigen – er ontstaat eigendom – daardoor ontstaat
verdediging, krijgersgroepjes.
Dorpen en zelfs de eerste steden komen tot ontwikkeling; meer
complexe arbeidsverdeling en bestuur, vastgelegde rechtsregels
…
= Neolithische revolutie
(ging gepaard met overgangscrises; Duizenden jaren; Er leven
nu nog mensen in stamverband)

Opm.: Sommige mensen waren er zich toch van bewust dat hun leefwereld aan het veranderen was. Dit is terug te vinden in oude mythes en godsdiensten. Zij waren de eerste die probeerden een antwoord te geven op vragen en problemen die dat “nieuwe” leven in een groter samenlevingsverband stelde.

- Industriële revolutie
Bespreking:
Politieke omwentelingen + veranderingen inzake arbeid

- Franse revolutie
Bespreking: Term wordt gebruikt voor gebeurtenissen van 1789
tot 1794, maar ook voor politieke modernisering in het algemeen.
De bestaande sociale orde werd verworpen voor nieuwe idealen:
Vrijheid, gelijkheid en broederlijkheid!

Schokkende revolutie: heel de oude klassenmaatschappij viel om, er was opeens gelijkheid enz. Traditie om naamgeving naar Heiligen te doen kreeg ook klappen. Kerk was negatief afgeschreven tijdens Franse revolutie; mensen werden onzeker i.v.m. naamgeving dus werd men naar andere dingen genoemd.
Ook bij kleding veranderde alles: Vroeger was kledij namelijk klassengebonden!!

Maar? In de oudheid bestonden toch ook al republieken? (Griekse + Romeinse?)
Ja maar uitzonderingen; ‘Burgers’ vormden trouwens de minderheid; de meerderheid bestond uit slaven en mensen die niet beschikten over de voorrechten van de selecte burgers.

Sociologie bedrijven waar geen democratie is = onmogelijk!
Als socioloog heb je vrijemeningsuiting + democratie nodig.

Bv. USSR van vroeger

Bv. Vechten om vrijheid op spreken

- Het sociologisch bewustzijn wordt geprikkeld door crisis

: West-Europa & Noord-Amerika 18^e en 19^e eeuw grondige maatschappelijke veranderingen.

: Maatschappij was eeuwenlang zo vanzelfsprekend, zo vertrouwd.

Zelfs in tijden dat het leven rustig is hebben mensen het gevoel dat ze op een keerpunt staan in de geschiedenis.

Keerpunt nu: Snelle vlucht van techniek, en wetenschap, industriële productie van een ongekende variëteit aan goederen en diensten, opkomst van liberale democratieën, de hoogontwikkelde mediatechnologie en de verkeers- en communicatie-infrastructuur.

Het besef

: Besef dat mens zijn lot afhangt van het bestaan van andere mensen.

Verklaring:

1) Natuurlijke distantie ontbreekt
: Mensen maken zichzelf niet gemakkelijk tot object van wetenschap

: ‘Wetenschap van de maatschappij’; Maatschappij bepaalt onze identiteit. Wij maken de maatschappij, maar tegelijkertijd worden wij door haar gemaakt.

2) Sociologie ontluistert

: Mensen doen zich vaak beter voor dan dat ze zijn; Zij vrezen dat ze hun bevoorrechte positie zullen kwijtspelen.

: Sociologie = subjectief : trapt heilige huisjes in, ontmaskert, ruimt

vooroordelen op: Ze wijst op pijnlijke situaties in onze samenleving!!

Voorbeeld_1:

“Hoeveel woorden die u zelf kent, hebt u zelf bedacht?”
Verklaring: Taal = sociaal product
Wij denken via structuren die niet van ons zijn. Je zou niet kunnen
denken, zonder sociale processen zoals taal.

Voorbeeld_2:

“Menselijk lichaam. Pasgeboren baby’s eten vaak, hun hongergevoel is nog niet door de maatschappij hervormd.”

Verklaring: De mens heeft een institutie bedacht: ‘De maaltijd’. (3x per dag)

We beheersen onze honger om alles maatschappelijk te ordenen. Denk aan arbeiders die op hetzelfde moment arbeid moeten verrichten.

“Naar toilet gaan.”

Verklaring: Sociale prestatie om het in te houden tot je op de WC zit.
Vanaf 2 jaar: zindelijkheid + taalgebruik
Bejaarden die zindelijkheid verliezen, voelen zich uit sociaal leven,
maatschappij weggedrukt.