Item gefilterd op datum: december 2012

Hij was van Duits-Joodse afkomst en kwam uit een (verlichte) rabbijnenfamilie -> minder orthodox dan bij Durkheim. Hij heeft geschiedenis en filosofie gestudeerd.

Als student was hij een links- Hegeliaans. Er zijn 2 interpretaties van Hegel.
1. Rechts-Hegeliaans: Zij stonden voor het establishment van Hegel. Pruisen was in die tijd de perfecte staatsvorm, kon niet verder worden ontwikkeld. Hier zag men Hegel als de verdediger van het status quo, het conservatisme.
2. Links-Hegeliaans: De wereld was in een voortdurend doorgaande ontwikkeling. Niets staat stil en veranderingen vinden plaats door een omwenteling. Dus waarom zou dan vandaag geschiedenis eindigen (zoals Pruisen bij rechts- Hegeliaans)? Dus met Hegel samen tégen Hegel indenken. Hegel werd op revolutionaire wijze gelezen. Er moest een revolutie komen. Deze stroming heeft verder meer aandacht voor de sociale klassen dan Hegel zelf had.

Na zijn studie is hij gaan werken als journalist. Hij spaarde niemand en ging tegen iedereen in, ook tegen de overheid. Door dit gedrag moest hij uitwijken naar Parijs waar in 1848 een revolutie uitbrak, welke mislukte. Hegel is naar Brussel doorgereisd en van daaruit naar Londen waar hij vooral in de British Library te vinden was. In Parijs ontmoette hij Friedrich Engels, een kapitalist. Engels was een fabriekseigenaar en verzamelde allerhande informatie over de sociale klasse. Engels en Marx hebben veel samen gewerkt.

Na de journalistiek ging hij de filosofie in. Het was een zeer invloedrijk man. Hij heeft voor revolutie gezorgd op verschillende continenten gezorgd en miljoenen mensen hebben naar zijn wil geleefd.

Marx leidde een armoedig bestaan en moest vaak verhuizen. Hij is in armoede gestorven.

Uitgewerkt in ‘le suïcide’

Zelfmoord: elke dood die het directe of indirecte gevolg is van een positieve of negatieve handeling van het slachtoffer zelf, die weet dat die handeling dit gevolg zal hebben.
Opvallende regelmaat in zelfmoordcijfers. Protestanten meer dan katholieken, alleenstaanden meer dan gehuwden,…
Hypothese van Durkheim: Zelfmoord kan veroorzaakt worden door het ontbreken van groepssamenhang.
Altruïstische zelfmoord: zelfmoord, zoals nationale heldhaftige zelfopoffering in de oorlog, die veroorzaakt worden door een te sterk collectief bewsutzijn. -> te sterke band met de groep is ook

Durkheim wees de economistutilitaristische visie (specialisatie doordat mensen inzien dat ze best kunnen specialiseren in activiteiten waarin ze beter zijn dan anderen) af. Er bestonden namelijk nog geen reële verschillen tussen mensen. Wél de oorzaak volgens Durkheim: De bevolkingsdichtheid steeg en de materiële hulpbronnen dreigden uitgeput te raken. Er dreigde een concurrentiestrijd voor de schaarse middelen. 2 manieren om deze te overwinnen:
1. Strijd wordt ten einde gevoerd -> mensen die verliezen trekken noodgedwongen weg of sterven. Bevolkingsaantal terug naar het oude peil.
2. Overleven door zich te specialiseren op een gebied waar men slechts concurrentie hoefde te dulden van mensen die ook op dit gebied gespecialiseerd zijn. Bevolkingsaantal blijft op het hoge pijl.
Dus alleen met optie 2 kan het bevolkingsaantal gehandhaafd worden.

Delen kunnen los van elkaar bestaan. Vb. worm.
De samenleving was veranderd van weinig specialisatie naar veel specialisatie, maar de manier van denken was nog niet volledig aangepast, nog niet organisch.

Uitgezet in: ‘ De la division du travail social’

Durkheim neemt aan dat er een correlatie bestaat tussen de sociale structuur (de mate van arbeidsverdeling) en de aard v/d solidariteit in een samenleving. Iedere maatschappij heeft een bij haar structuur passende vorm van solidariteit nodig om goed te functioneren. 2 vormen:
1. Mechanische solidariteit. In structureel eenvoudige samenlevingen lijken de individuen sterk op elkaar qua levenswijze en denkpatronen. Ze herkennen zich in mekaar, en de sociale integratie stoelt op het feit dat de leden zich aan elkaar spiegelen.
2. Organische solidariteit. Wanneer er meer verschillen tussen mensen zijn is er een solidariteit meer op grond van herkenning. Er is wel organische solidariteit die ontstaat wanneer mensen beseffen dat ze elkaar nodig hebben.

Hoe hebben sociale feiten effect op elkaar? 2 wijzen:
1. Causale verklaring. Het ene feit veroorzaakt het andere. Vb. De verbetering v/d hygiëne zorgt voor een daling v/h sterftecijfer.
-> de verklaring van sociale feiten moet gezocht worden in de voorafgaande sociale feiten.
2. Functionele verklaring. Een fenomeen draagt bij tot het voortbestaan van iets, maar andersom ook. Vb. Hart en longen: het hart is nodig voor de longen, maar de longen ook voor het hart.
-> men dient na te gaan welke functies sociale feiten vervullen voor de sociale entiteit waartoe ze behoren.

Er is vaak een samenloop van causale en functionele verbanden. Zie voorbeeld rituelen: begrafenis

Sociale feiten zijn zeer divers van aard. In het werk van Durkheim zijn 3 types van sociale feiten te maken. (Deze zijn niet door Durkheim zelf geëxpliceerd):
1. feiten van morfologische aard. De dwang is van materiële en structurele aard. Vb. bevolkingsdichtheid.
2. instituties: formele en informele regels waaraan individuen zich moeten onderwerpen. Dwang van morele aard.
3. Sociale feiten van symbolische aard: collectieve voorstellingen die het individu verinwendigd en die hem dwingen op een bepaalde manier te denken.
Zie kader in boek

Sociale feit: wijzen van handelen, denken en voelen die uitwendig zijn aan het individu en een dwingende macht op hem uitoefenen.
Er gaat een externe dwang vanuit die voelbaar is wanneer individuen alleen zijn én wanneer ze in gezelschap verkeren. Dit is niet per se negatief. Individuen kunnen niet zonder sociale invloed.

Sociale feiten bestaan buiten jezelf: ze hebben een bindend en uitwendig karakter en oefenen dwang uit. Dit kan zowel negatief (in het leger moeten en sterven) als positief (‘het beste’ hebben we er ook aan te danken zoals de taal) zijn. Het is erg dubbel!

Grondslag v/d sociologie: de erkenning dat er zo’n onherleidbare werkelijkheid bestaat, opgebouwd uit sociale feiten. Durkheim spreekt van sociale feiten om de sociologie zoveel mogelijk het uitzicht te geven van een echte wetenschap. Men moet sociale feiten behandelen alsof het dingen zijn. Hiervan gaat invloed uit van Comtes positivisme.

De samenleving kan niet worden gereduceerd tot iets anders, tot biologische of psychische factoren. De maatschappij heeft een eigen realiteit. Sociale feiten worden veroorzaakt door andere sociale feiten. Psychische feiten spelen wel een rol, maar verklaren niet. (zie piramide v/d wetenschap in aantekeningen).

De maatschappij volgens Durkheim: niet de eenvoudige optelsom van individuen maar: een systeem opgebouwd uit de associatie en combinatie van individuen en vormt een specifieke realiteit met eigen kenmerken.