Item gefilterd op datum: december 2012

zware aardbevingen ontstaan bij convergente en transforme plaatbewegingen. Het is het resultaat van jarenlange spanningsopbouw. Wanneer twee gesteentelagen klem zitten tegen elkaar, zal het gesteente langzaam vervormen of verbuigen. Er wordt hierbij veel spanning opgebouwd. Wanneer de spanning groter wordt dan de sterkte van het gesteente, breekt het gesteente plotseling. De spanning is weg, en de twee gesteentelagen zijn verschoven ten opzichte van elkaar. Hierbij ontstaan aardbevingen. De trillingen die bij een aardbevingen vrijkomen worden overal geregistreerd door seismografische station. Hoe groter de aardbeving, hoe groter de uitslag in het seismogram. De afstand tot het epicentrum van de aardbeving speelt daar wel een rol bij. Dit is het punt aan het aardoppervlak boven de plaats waar het gesteente heeft vastgezeten (de haard). Hoe dieper de haard, hoe minder je het voelt aan het aardoppervlak.

De verwoestende kracht zit enerzijds in de trillingen zelf. Daarnaast gaat om de ontstane processen als aardverschuivingen en tsunami's. Tsunami's ontstaan doordat plotselinge bewegingen van het oceaanbodem het zeewater in beweging brengen. De golven die hierbij ontstaan zijn erg verwoestend. Omdat het onvoorstelbaar is dat harde gesteentelagen zomaar verbuigen, wordt ervan uitgegaan dat het buigen op plooien van de lagen in de diepte heeft plaats gevonden. Hier kan bij grotere druk en temperatuur het gesteente makkelijker plastisch worden. Gesteente dat aan de oppervlakte ligt en uitgerekt of ingedrukt wordt, zal breken. Langs een breuk in de aardkorst zullen delen van de aardkorst, afhankelijk van de druk, omhoog geduwd worden of wegzakken. De omhoog geduwde gesteenten heten horst en de weg gezakte gesteenten heten slenk.

Op deze wijze ontstaan hele gebergten. Aan de randen van platen kunnen grote gebieden door de druk worden vervormd. Hierbij kunnen plooiingsgebergten en breukgebergten ontstaan. Voorbeeld van een plooiingsgebergten is de Alpen.

worden gevormd doordat de dun vloeibare baltische lava rustig vanuit krater uitroomt. De eruptie verloopt rustig omdat er nauwelijks druk wordt opgebouwd. Deze vulkanen liggen niet aan e rand van de plaat. Omdat er toch wel vulkanen voorkomen, worden het hotspots genoemd.

ontstaan doordat bij elke uitbarsting de lava en de as zich in de lagen rond de krater ophopen. Hierdoor ontstaat een gelaagde kegelachtige structuur, die kilometers hoog kan worden.

Echter kan het zijn dat er een explosie komt die de top van vulkaan volledig verpulverd en weggeslingerd word. Er ontstaat dan zoveel lava dat de vulkaan geheel of gedeeltelijk instort. Wat dan overblijft, noemen we een caldera. Hierna kan hij weer opbouwen tot een stratovulkaan. Niet al het magma bereikt het oppervlak. Veel blijft net onder het aardoppervlak liggen, om daar langzaam af te koelen. Dit wordt intrusie genoemd. Het zal langzaam veranderen in graniet.

vulkanen zijn er in veel soorten en maten. Het eruptiemechanisme bepaalt de aard en de vorm van de vulkaan. Dit mechanisme wordt weer bepaald door de ligging van vulkanen ten opzichte van de grenzen van de platen. Bij midoceanische ruggen ontstaat continu een gat in de aardkorst, dit wordt opgevuld met magma uit de mantel. Het vaste materiaal uit de mantel zal vloeibaar naar boven komen vanwege het wegvallen van de druk. Deze erupties verlopen heel rustig (effusieve erupties).het magma dat naar buitenkomt zal direct stollen. Deze vorm van vulkanisme gebeurt diep onder water dus totaal ongevaarlijk.

is een populaire theorie. De platen bewegen mee op de stroming van de mantel. De stroming is echt nooit bewezen en daarmee worden de snelheidsverschillen niet verklaard. Een andere theorie zegt zwaartekracht. Hierbij gaat men ervan uit dat oude oceaanbodem, dus ver van de midoceanische rug af, zo ver is afgekoeld dat deze door inkrimpen extra zwaar is geworden. Bij subductie wordt het dan naar beneden getrokken. Dit proces is wel aangetoond. Een andere theorie zegt dat platen bij de midoceanische rug uit elkaar worden geduwd op plaatsen waar in de mantel magma opstijgt

200 miljoen jaar geleden vormden de continenten één groot supercontinent, Pangea genaamd. Tegenwoordig gaat men ervan uit dat de momenteel uit elkaar bewegende

platen bewegen langs elkaar.

platen bewegen uit elkaar. Er ontstaat een gat dat direct gevuld wordt met vloeibare lava uit de mantel. Door het stollen hiervan ontstaat een nieuwe oceaanbodem, die langzaam aangroeit vanuit de midoceanische rug (de spreidingszone).

platen botsen tegen elkaar. Als een stuk oceaanbodem op een continentale bodem botst, duikt de zwaardere oceaanbodem onder de continentale bodem (subductie). Op de grens hiervan ontstaan diepzeetroggen.

de aardkorst wordt verdeeld in platen. De grenzen tussen de platen zijn seismisch bepaald, wat wil zeggen dat op aarde de smalle zones met aardbevingen de grenzen vormen. De meeste aardkorstplaten bestaan uit zowel continent al oceaanbodem. Doordat de platen als een legpuzzel in elkaar passen, zal een beweging op de ene plaats gevolgen hebben op andere plaatsen.

de kern bestaat grotendeels uit ijzer. De radioactieve elementen produceren warmte. De binnenkern is vast en de buitenkern is door de warmte vloeibaar.