Zorg bij vragen voor een duidelijke referentieperiode. Life-time-prevalence bestaat wanneer je vragen stelt die een heel leven betreffen. Bij incidentie gaat het om een strakkere periode, zoals het afgelopen jaar. Om herinnering te helpen wordt aangeraden bepaalde dit soort periodes te markeren met een andere belangrijke gebeurtenis.
Aan de respondent mag geen operationalisatie worden overgelaten, er moet vaststaan wat het begrip in de vraag betekent. Ook mogen begrippen niet ongedefinieerd blijven.
De neiging sociaal wenselijk te antwoorden is te detecteren en door inrichting van de te geven antwoorden kan men proberen respondenten te stimuleren opnieuw over hun antwoord na te denken. Men moet overigens bij extreme vraagstellingen oppassen de respondent niet te beledigen.
Sommige respondenten hebben de neiging vragen niet te beantwoorden al naar gelang hun daadwerkelijke mening over het onderwerp, maar aan de hand van de uiterlijke verschijningsvorm van de vraag.
Antwoordtendenties treden met name op als schaaltjes worden gebruikt om de mening van respondenten te peilen. In de praktijk worden 5 tot 7 categorieën gebruikt – dit omdat oneven vragen gelegenheid geven tot een vraag in het midden, het neutrale standpunt – het innemen van een centraal standpunt is immers wat anders dan het niet innemen van een standpunt. Antwoordtendenties kan men als ruis beschouwen; men kan ze ook als veelzeggend beschouwen over de persoonlijkheid van de respondent.
Antwoordcategorieën die de respondent aangeboden worden moeten alle mogelijke antwoorden bevatten die en respondent kan geven. Met wederzijds uitsluitend wordt bedoeld dat de categorieën elkaar niet mogen overlappen – een antwoord in één en niet meer dan één categorie past.
Vragen moeten te allen tijde neutraal gesteld worden.
(double barrelled question), twee vragen in één. Het probleem is dat twee vragen gesteld worden, maar dat de respondent maar één antwoord kan geven.
Vragen mogen om verwarring of verkeerde antwoorden te voorkomen geen dubbele ontkenning hebben.
Uit de vraag moet blijken wat de onderzoeker weten wil.
Deze moet overzichtelijk en aantrekkelijk zijn om de kans op terugtrekkende respondenten te verkleinen.
o Een vragenlijst mag niet te lang duren – een uur face-to-face, 10 a 15 min telefonisch. Natuurlijk is er ook een bepaalde ondergrens, zeker als de interviewer zaken te weten wil komen die persoonlijker zijn moet er wel tijd zijn om ‘rapport’ op te bouwen.
o Zorg voor een opbouw in de vragen – opbouwen naar persoonlijke vragen en voor ’t einde afbouwen – vraag of de respondent iets gemist heeft, deze aanvullende info kan uiterst illustratief zijn.
o Stel de vragen in clusters – gegroepeerd naar onderwerp.
o Zorg bij schriftelijke vragenlijsten voor filtervragen, deze maken het mogelijk om vragenlijsten efficiënter en dus sneller in te vullen.
o Volgorde en context kunnen een groot effect hebben op de antwoorden van de respondent – Antwoorden hangen af van de ‘stijl’ van de vraag, volgorde effecten zijn aangetoond en uit onderzoek blijkt dat kleine veranderingen in de opzet grote verschillen kunnen geven.
